artykuł sponsorowany
Ból pleców. Co robić gdy nie pozwala nam trenować?
Zdarzyło Ci się, że rano z powodu nagłego, ostrego bólu pleców, nie mogłeś wstać z łóżka? Dzwoni budzik, a okazuje się że każdy, najmniejszy ruch powoduje przeszywający ból całego ciała? A może po wykonywaniu jakiejś czynności lub ciężkim treningu takie dolegliwości nawiedzają Cię cyklicznie? Niezależnie od tego, czy masz już doświadczenie związane z ostrym bólem pleców, czy też temat jest Ci zupełnie obcy, powinieneś przeczytać ten artykuł.
Dlaczego? Wg badań epidemiologicznych, wszyscy po 30. roku życia mają zmiany zwyrodnieniowe w obrębie krążka międzykręgowego. Krążek międzykręgowy, zwany również potocznie dyskiem, jako struktura podatna na przeciążenia, z wiekiem traci swoje właściwości służące do przenoszenia obciążeń i ich amortyzowania w obrębie kręgosłupa.
Czy mnie to też może dotknąć?
Ryzyko związane z doświadczeniem bólu pleców wywołanego przez zmiany w obrębie krążka międzykręgowego rośnie z wiekiem, ale jest zależnie także od innych czynników, takich jak charakter wykonywanej pracy, kondycja fizyczna (stopień wytrenowania mięśni głębokich), występowanie ewentualnych wad postawy itd.
Wg niektórych autorów, roczna przewidywalna zapadalność na bóle pleców waha się w przedziale między 60 a 80%. Jeśli chcemy określić prawdopodobieństwo lokalizacji ewentualnych objawów, to absolutną większość stanowią bóle krzyża (93%).
Dolegliwości bólowe kręgosłupa znajdują się na pierwszym miejscu na liście lokalizacji dolegliwości bólowych u pacjentów zgłaszających ból.
Pomimo tak kiepskiej prognozy, naturalny przebieg niepowikłanego ostrego zespołu dyskowego, ma swój typowy scenariusz. Na ogół ostre dolegliwości bólowe utrzymują się przez kilka pierwszych dni, z czasem ulegają zmniejszeniu.
Czym w zasadzie jest ostry ból pleców?
Objawy w ostrej fazie nie są spowodowane samym faktem mechanicznego ucisku, ale szeregiem procesów biochemicznych są związane z uwalnianiem tzw. mediatorów stanu zapalnego, związanych z podrażnieniem tkanki nerwowej.
Silny, ostry ból jest na ogół na szczęście krótkotrwały, 90% pacjentów odczuwa znaczą poprawę w ciągu 2 miesięcy, a 99% w ciągu roku. Podjęcie leczenia zachowawczego przynosi ulgę najczęściej w odstępie maksymalnie kilkunastu dni.
To oczywiście garść statystyk, która odnosi się do sytuacji, kiedy mamy do czynienia z tzw. niepowikłanym bólem pleców. Co jeśli nasze dolegliwości ulegną zaostrzeniu pomimo dobrych prognoz związanych z dużymi zdolnościami naszego organizmu do tzw. samonaprawy? Jeśli doprowadzimy do zaostrzenia dolegliwości w początkowej fazie stanu zapalnego, jak zatrzymać ten niekorzystny dla nas proces?
Przede wszystkim należy zachować ostrożność i przeanalizować nasze aktualne położenie. Jeśli wiążemy występowanie dolegliwości bólowych z przeciążeniem, wykonywaniem ciężkiej pracy fizycznej do której nie jesteśmy przyzwyczajeni, czy też w związku ze zbyt intensywnym treningiem fizycznym, to należy zaordynować sobie odpowiednią porcję wypoczynku i regeneracji.
Ból pleców a bieganie?
Bieganie jako aktywność zalecana dla pacjentów z dyskopatią kręgosłupa ma tyle samo przeciwników , co zwolenników.
Autor artykułu jest zdania, że tylko indywidualna analiza przypadku pacjenta jest w stanie dać odpowiedź, czy zalecić danemu pacjentowi uprawianie takiej formy aktywności. Należy bowiem wziąć pod uwagę szereg czynników takich jak:
- dokładne rozpoznanie przyczyny dolegliwości bólowych, łącznie z analizą badań obrazowych
- indywidualne cechy budowy i elastyczności narządu ruchu – wiotkość/ sztywność stawowa, tonus mięśni głębokich, elastyczność mięśniowa
- analizę techniki biegu i jego wpływu na układ ruchu pacjenta.
Samo bieganie jako forma aktywności fizycznej nie powinno być jednak analizowane pod kątem ewentualnego zwiększenia ryzyka rozwoju bólu pleców. WHO zaleca prowadzenie regularnej aktywności fizycznej, wobec czego każda forma jej podejmowania (z zachowaniem zdrowego rozsądku) zasługuje w ocenie autora na pochwałę.
Ból w trakcie biegania?
Jeśli jednak w trakcie treningu odczujemy ostry ból kręgosłupa, należy taki trening bezwzględnie przerwać i dać organizmowi czas na odpoczynek. Nie jest zalecane „rozbieganie” ostrego bólu pleców bez ustalenia źródła jego pochodzenia. Jeśli takie dolegliwości mają charakter incydentalny, można je potraktować jako efekt przetrenowania. Jeśli jednak powtarzają się cyklicznie lub co gorsza ulegają nasileniu, należy skonsultować się ze specjalistą, o czym szerzej poniżej.
Jak postępować z bólem?
Ból wynikający z przeciążenia struktur układu nerwowo – mięśniowo – szkieletowego (NMS) bez podrażniania tkanki nerwowej (bez promieniowania do kończyn, barku czy pośladka) na ogół rokuje dobrze i wymaga głównie czasu na regenerację podrażnionych tkanek. Pomocne mogą okazać się tutaj formy rozluźnienia mięśni pod postacią maści rozgrzewających, ciepłych okładów, kąpieli / natrysków oraz prostych ćwiczeń rozciągających, które uwolnią nas od napięcia tkanki mięśniowej.
Jeśli jednak nie wiążemy swoich dolegliwości z przetrenowaniem lub nadmiernym „używaniem” swojego organizmu, a pomimo tego nawiedził Nas ostry ból pleców, który:
- Promieniuje do kończyn(y) dolnych lub górnych
- Powtarza się cyklicznie, dokuczał Nam w przeszłości
- Wynika z dużej ilości czasu spędzonego w pozycji siedzącej
- Narasta w ciągu kilku dni i w końcu uniemożliwia normalne funkcjonowanie lub pojawia się nagle w wyniku przyjęcia nienaturalnej pozycji/ wykonania niekontrolowanego ruchu
to bardzo prawdopodobne, że doszło do podrażnienia układu nerwowego w wyniku dysfunkcji krążka międzykręgowego.
Co robić w takiej sytuacji?
Naturalną pozycją do odpoczynku jest pozycja leżąca, która jest wskazana przez pierwsze (5-7) dni ostrego zespołu bólowego. Ewentualnie, jeśli to możliwe, należy przebywać również w pozycji stojącej, unikając siedzenia. Wg badań, pozycja siedząca jest najbardziej niekorzystna dla krążka międzykręgowego i doprowadza do jego podrażnienia w procesie zdrowienia w przebiegu dyskopatii. Dlatego też na czas ostrego stanu bólowego należy zrezygnować z przebywania w pozycji siedzącej.
Pozycję stojącą należy wykorzystywać w trakcie spożywania posiłków, toalety (mycia zębów) oraz ewentualnej pracy biurowej (stąd apele fizjoterapeutów o większą dostępność biurek z podnoszonym blatem).
Jeśli ból jest bardzo intensywny i uniemożliwia nam funkcjonowanie, należy zastosować pozycje ułożeniowe, które skutecznie odciążą kręgosłup. Najlepiej sprawdzi się pozycja w leżeniu na plecach z nogami zgiętymi pod kątem 90 stopni w stawach biodrowych i kolanowych, ewentualnie leżenie na boku niebolesnym z ułożeniem dużej poduszki między zgiętymi kolanami. Absolutnie należy unikać leżenia na brzuchu.
W przypadku ostrych dolegliwości bólowych może zaistnieć potrzeba zastosowania środków przeciwbólowych lub przeciwzapalnych, dlatego warto skonsultować się z lekarzem, który przepisze nam odpowiednie środki oraz fizjoterapeutą, który zada ćwiczenia odpowiednie dla stanu Pacjenta.
Nie należy wykonywać żadnych ćwiczeń na własną rękę, ponieważ często mogą one spowodować podrażnienie i wydłużyć proces regeneracji lub rehabilitacji.
W ostrej fazie bólu nie należy stosować rozgrzewania bolesnych miejsc, ponieważ może to nasilić lokalny stan zapalny i wydłużyć proces gojenia.
Podsumowanie
Postępowanie w przypadku nagłego bólu pleców jest zależne od przyczyny dolegliwości. W przypadku przeciążenia, jesteśmy w stanie pomóc sobie poprzez bodźce fizykalne (ciepło) i delikatne ćwiczenia rozciągające.
Jeśli jednak przytrafi nam się ostry ból pleców bez uchwytnej przyczyny, należy oddać się w ręce specjalisty, a przed tym zastosować się do wskazówek, które pozwolą uniknąć zaostrzenia naszego stanu.
Autorem tekstu jest Mgr DAMIAN DANIELSKI – Szef zespołu medycznego COLUMNA MEDICA, fizjoterapeuta ortopedyczny ze specjalizacją OMPT. Absolwent licznych szkoleń z zakresu terapii manualnej i treningu medycznego.
Dzięki zamiłowaniu do amatorskiego biegania jako fizjoterapeuta jeszcze lepiej rozumie swoich pacjentów – biegaczy.
