Cukrzyca nazywana jest pierwszą niezakaźną epidemią na świecie. Szacuje się, że 422 milionów osób na całym globie choruje na cukrzycę, z czego 179 milionów, to osoby u których choroba jeszcze nie została zdiagnozowana. Czy bieganie jest zalecane dla osób cierpiących na cukrzycę? Jak łączyć bieganie z objawami cukrzycy? Jakie są przeciwwskazania do biegania dla osób z cukrzycą?
W Polsce 3 miliony osób choruje na cukrzycę (9,1 % populacji) a ponad 5 mln ma stan przedcukrzycowy. 90% zachorowań dotyczy cukrzycy typu 2, której można zapobiegać! Szacuje się, że w 2035r. na świecie liczba chorych na cukrzycę będzie wynosić około 592 miliony.
Cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się nieprawidłowo podwyższonym stężeniem glukozy we krwi (hiperglikemia). Rozróżniamy dwie postacie cukrzycy.
Aktywność fizyczna jest zalecana dla chorych z obiema postaciami choroby, ponieważ mięśnie szkieletowe pobierają glukozę niezależnie od insuliny,w trakcie wysiłku fizycznego, co za tym idzie – zmniejszona zostaje hiperglikemia! Systematyczna aktywność fizyczna poprawia insulinowrażliwość a tym samym zwiększa szansę na opóźnienie rozpoczęcia insulinoterapii u chorych z cukrzycą typu 2.
Zasady podejmowania wysiłku fizycznego i uprawiania sportu przez osoby z cukrzycą (Wg standardów Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego 2022)
| Najważniejsze rekomendacje |
|---|
| Osoby z cukrzycą typu 1 bez stwierdzonych istotnych klinicznie przewlekłych powikłać cukrzycy mogą podejmować każdy rodzaj wysiłku fizycznego, w tym o maksymalnej intensywności |
| Wysiłki tlenowe wykonywane do momenty wystąpienia zadyszki są bezpieczne i mogą być zalecane wszystkim osobom z cukrzycą bez przeciwwskazań |
| Osobom z cukrzycą typu 2 zaleca się dołączenie do ćwiczeń tlenowych elementów wysiłku oporowego |
| Ciężka hipoglikemia jest przeciwwskazaniem do podejmowania wysiłku fizycznego przez 24 godziny |
| Późne hipoglikemie mogą występować do 24 godzin po zakończeniu wysiłku fizycznego |
| Retinopatia proliferacyjna jest przeciwwskazaniem do podejmowania wysiłku fizycznego, aż do uzyskania stabilizacji obrazu dna oka |
| Hiperglikemia > 250 mg/dl bez stwierdzonej ketonemii /lun ketonurii nie jest przeciwwskazaniem do podejmowania wysiłku fizycznego, pod warunkiem, że pacjent dobrze się czuje i zna przyczynę hiperglikemii |
| Zasady podejmowania wysiłku w sporcie wyczynowym i podczas zawodów różnią się znacznie od sportu amatorskiego i wymagają indywidualnie wypracowanych rozwiązań |
Źródło: https://ptdiab.pl/images/docs/zalecenia/CTiD-1-2022-pl.pdf
Wysiłek fizyczny tlenowy, który powoduje spalanie glukozy z udziałem tlenu, skutkuje obniżeniem stężenia glukozy we krwi (hipoglikemia), a zwiększona wrażliwość na insulinę utrzymuje się przez kilka, kilkanaście godzin po jego zakończeniu. Jest to związane z odtwarzaniem się glikogenu w wątrobie, na co zużywane jest więcej glukozy. Należy mieć świadomość, że nawet długi czas po zakończeniu biegania jesteśmy narażeni na znaczy spadek cukru.
Osoby z cukrzycą nie stosujące insuliny oraz pochodnych sulfonylomocznika, mają bardzo małe ryzyko hipoglikemii czyli spadku glukozy we krwi. Glikemie < 100 mg/dl nie wymagają spożywania dodatkowych porcji węglowodanów. Samokontrola glikemii w związku z wysiłkiem fizycznym powinna być przeprowadzana tylko okresowo.
Jednakże osoby z innym typem leczenia, głównie insuliną muszą ją bezwzględnie monitorować. Glikemię należy oznaczyć za pomocą glukometru do 15 minut przed rozpoczęciem wysiłku fizycznego i co 60 minut lub rzadziej w przypadku stosowania CGM lub FGM (urządzenia stale monitorujące glukozę we krwi).
Wysiłek oporowy, beztlenowy uruchamia w organizmie procesy powodujące wzrost glikemii i w konsekwencji większe stężenie glukozy (hiperglikemia) po zakończonym wysiłku.
Istnieje kilka sytuacji klinicznych, w których intensywny trening (w tym m.in. bieganie), jest przeciwwskazany. Zaliczamy do nich:
Neuropatia cukrzycowa nerwów obwodowych występuje u 40% pacjentów chorujących na tą chorobę. Bardzo często w początkowych stadiach ma charakter utajony – nie daje dolegliwości mimo iż procesy uszkadzające nerwy powoli postępują. Można nie odczuwać drobnych skaleczeń lub otarć lecz będą się one bardzo trudno goić. Dlatego planując podejmowanie aktywności fizycznej, w której bardzo mocno eksploatowane są stopy należy im poświęcić szczególną uwagę.
Osoby, które wcześniej nie miały do czynienia z aktywnością fizyczną, muszą ją wdrażać stopniowo. Najlepiej zacząć od spacerów i szybkich marszów 3-5 razy w tygodniu (150 min tygodniowo) Zbyt szybkie wdrożenie intensywnego biegania będzie się wiązało z urazami i kontuzjami, zwłaszcza u osób z nadwagą lub otyłością. Ich aparat ruchu nie jest do tego przystosowany. Jeśli już zwiększy się nasza wydolność, możemy przejść do biegu na krótkich dystansach, zalecane jest bieganie z osobą towarzyszącą w początkowych okresach aby czuć się bezpiecznie na wypadek spadku poziomu cukru we krwi. Za każdym razem pamiętajmy o rozgrzewce 5-10 minutowej i końcowych ćwiczeniach rozciągających, które utrzymają nasze ciało elastyczne.
Postaraj się zniwelować czynniki ryzyka jak: palenie tytoniu, zła dieta, nadciśnienie tętnicze!
Autorem tekstu jest mgr Karolina Hajdukiewicz – neuroterapeutka COLUMNA MEDICA. Na codzień pracuje z dorosłymi metodą IBITA Bobath oraz PNF, prywatnie stara się utrzymać kondycję biegając i jeżdżąc na rowerze.
Columna Medica - nowoczesna klinika rehabilitacji połączona z 4-gwiazdkowym hotelem oraz strefą Medical SPA & Wellness, położona w otoczeniu 100-letniego lasu, w pobliżu Łodzi. To miejsce, w którym Goście jednocześnie mogą zadbać o swoje zdrowie pod okiem profesjonalistów, jak i wypocząć dzięki dedykowanym zabiegom SPA
