Biegi ultra, czyli jakie? Czy każdy bieg powyżej maratonu jest biegiem ultra?

---

O ile w przypadku pytania “na ile ten maraton” można pozwolić sobie na lekki uśmieszek i kąśliwy żarcik, to akurat pytanie “na ile to ultra” jest w pełni zasadne. Bieg ultra to każdy bieg rozgrywany na dystansie dłuższym niż maraton, więc jest to pojęcie bardzo szerokie. Biegiem ultra będą zarówno zawody na dystansie 50 km jak i 200 km, a nawet bieg 48-godzinny. W tego typu zawodach można startować na ulicy, w górach, a także w miejscach, które zupełnie nie kojarzą się z ultra. Biegi ultra z powodzeniem mogłyby być osobną dyscypliną sportu.

Uliczne ultra

W biegach ulicznych ultra dystanse są zdecydowanie bardziej ustrukturyzowane. International Associaton of Ultrarunners (IAU) odnotowuje rekordy na dystansach: 50 km, 50 mil, 100 km, 100 mil, biegu 6h, 12h, 24h, 48h i biegu 6-dniowym. Polscy biegacze radzą sobie w biegach ultra fenomenalnie. Kilka aktualnych rekordów Europy czy świata należy właśnie do Polaków:

• Dominika Stelmach – rekord świata w kategorii wiekowej K35 na 50 km, w K40 na 50 mil, w K40 w biegu 6h, w styczniu 2023 r. Dominika pobiła również rekord świata w biegu 12h, który czeka na oficjalne zatwierdzenie,
• Małgorzata Pazda-Pozorska – rekord Europy w biegu 24h,
• Patrycja Bereznowska – rekord świata w biegu 48h (pobity ostatnio przez Joannę Zakrzewski), rekord świata w biegu 24h i 48h w kategorii wiekowej W40.

Polacy w biegach ultra biją nie tylko rekordy, ale zdobywają również medale na imprezach międzynarodowych. Przykładowo, w 2022 roku na Mistrzostwach Europy w biegu 24h:

• Andrzej Piotrowski – zdobył srebrny medal
• Patrycja Bereznowska – złoty medal
• Małgorzata Pazda-Pozorska – brązowy medal
• zarówno kobiety jak i mężczyźni wywalczyli złoty medal drużynowo.

Natomiast na Mistrzostwach Europy w biegu na 50 km w 2022 r. Dominika Stelmach wywalczyła brązowy medal. 

Bieganie po pętli

Specyfiką ulicznych biegów ultra jest to, że często odbywają się na relatywnie krótkich pętlach wynoszących np. około 1-2 km. W 2020 r. Paweł Żuk zajął drugie miejsce w najdłuższym na świecie biegu na atestowanej trasie. Zawody w Atenach na dystansie 5000 km rozgrywane były na pętli o długości 1km. Pokonanie takiego dystansu zajęło Pawłowi 49 dni, 6 godzin, 27 minut i 2 sekundy. Na pierwszy rzut oka, bieganie po pętli może wydawać się strasznie nudne. Jednak przemawia za tym przede wszystkim bezpieczeństwo uczestników i względy logistyczne. Biegacze mają częsty dostęp do punktów żywnościowych, mogą w dowolnej chwili zrobić sobie przerwę, support i opieka medyczna cały czas mogą ich obserwować i poruszają się po bezpiecznym terenie, co ma znaczenie szczególnie w nocy.

Ultra na stadionie, bieżni, hali…

Bieganie przez 48h po pętli liczącej 2 km wydaje się dziwne? To co powiecie na biegi ultra na hali, stadionie lekkoatletycznym czy bieżni mechanicznej? Przykładowo najlepszy wynik w historii Polski w biegu 48h na bieżni lekkoatletycznej należy do Moniki Biegasiewicz, która w ciągu dwóch dni pokonała dystans 228,551 km, co daje 571 okrążeń. Męski najlepszy wynik należy do Mirosława Lasoty i wynosi 342,003 km, czyli 855 okrążeń na stadionie.

Trailowe ultra

Jeśli macie już choć trochę do czynienia z biegami górskimi, to wiecie, że w górach wszystko jest umowne. Bieg, który ma w nazwie “półmaraton” może okazać się biegiem na 29 km. Górski maraton praktycznie nigdy nie liczy 42,195 km, a bieg ultra to co prawda każdy bieg powyżej maratonu, choć niektórzy twierdzą, że “prawdziwe ultra” zaczyna się od 80 a nawet 100 km. Ziarnko prawdy w tym musi być, ponieważ na Mistrzostwach Świata w Biegach Górskich i Trailowych bieg na dystansie ultra (tzw. Long Trail) – zarówno w zeszłym roku, jak i w obecnym – liczy nieco ponad 80 km.

W trailowym ultra polscy biegacze radzą sobie również całkiem nieźle. Na Mistrzostwach Świata w Biegach Górskich i Trailowych w listopadzie 2022 r., które odbyły się w Tajlandii Polki – w składzie Katarzyna Wilk, Katarzyna Solińska i Dominika Stelmach – zajęły 5 miejsce drużynowo, a przez moment znajdowały się na trzecim miejscu w drużynówce, więc było blisko. 

Polacy mają na swoim koncie również zwycięstwa na kultowych biegach ultra. Przykładowo:

• Magdalena Łączak – wygrała dwukrotnie (w 2018 i 2019 r.) bieg Transgrancanaria Classic na dystansie 128 km, który odbywa się podczas festiwalu Transgrancanaria na Gran Canaria;
• Marcin Świerc – w 2018 r. wygrał TDS, bieg liczący 124 km rozgrywany w Chamonix podczas festiwalu UTMB, a w 2017 r. na tym samym festiwalu zajął drugie miejsce na biegu CCC na dystansie 100 km.

Projekty biegowe

Wśród biegaczy ultra popularne stają się własne projekty biegowe. Polega to na tym, że biegacze wymyślają swoje własne wyzwania lub odwzorowują pomysły wymyślone przez innych biegaczy. Kilka takich projektów ma na swoim koncie Roman Ficek. W 2019 r. przebiegł Łuk Karpat, który ma 2000 km długości. Pokonanie tej trasy zajęło Romanowi 39 dni i 11 godzin. Natomiast w 2021 r. podjął wyzwanie wbiegania przez dobę na Rysy (2499 m npm). Startował spod Morskiego Oka, na szczyt miał 3,5 km, tyle samo w dół. Pokonał tę trasę 9 razy w ciągu 24h.

PS Nie powielaj tego błędu! Osoby niezorientowane w świecie biegów górskich czasem stawiają znak równości pomiędzy ultra i biegami górskimi. Jest to taki sam błąd, jak nazywanie każdego biegu ulicznego “maratonem”. Nie każdy bieg górski, to bieg ultra, a nie każde ultra, to bieg górski.