Bieganie to jedna z najprostszych aktywności, jaką można zaproponować dzieciom. Wszyscy wiemy, jak bardzo regularna aktywność fizyczna pomaga w utrzymaniu zdrowia fizycznego i psychicznego, nie tylko w czasach pandemii. Nie kombinując zbyt dużo, władze jednej z podstawówek w Szkocji zaproponowały obowiązkowy, 15-minutowy bieg dla wszystkich uczniów. Wkrótce do projektu zaczęły zgłaszać się kolejne szkoły, bo okazało się, że tak prosty pomysł zaczął przynosić rewelacyjne efekty.
Amerykanie i Japończycy też próbowali
Pisałem kilka lat temu o projekcie w amerykańskiej szkole Naperville (Eksperyment w Naperville – lekcje wf a wyniki w nauce). Zaproponowano tam uczniom codzienny trening przed lekcjami, co polepszyło nie tylko formę uczniów, ale i dość niespodziewanie znacznie poprawiło wyniki w nauce. Dość ciekawie do sprawy podszedł Takaharu Tezuka, japoński architekt, który zaprojektował przedszkole, w którym dzieci mają dużą swobodę i przestrzeń do wszelkiej aktywności fizycznej. Dzieci mogą tam spędzać czas bardzo aktywnie i rozwijać się niezwykle wszechstronnie (więcej w jego wystąpieniu podczas konferencji TEDx; film jest dostępny z polskimi napisami).
Im prościej, tym lepiej
Niestety, oba pomysły, pomimo dostrzeżenia ich licznych korzyści, nie zostały jakoś szczególnie rozpowszechnione. Dużo prostszy przepis na podniesienie kondycji uczniów zaproponowali włodarze szkoły podstawowej St Ninians w Stirling w Szkocji. „Codzienna mila” to projekt zapoczątkowany w 2012 r. dzięki Elaine Wyllie, dyrektor szkoły podstawowej w tym mieście.
Kluczem okazała się prostota. Kiedy tylko uczniowie w St Ninians usłyszą słowa „Codzienna mila” (The Daily Mile), odkładają swoje długopisy i kierują się poza salę lekcyjną, by zacząć biegowe okrążenia dookoła terenów szkolnych. Inicjatywa szybko zaczęła rozrastać się na kolejne szkoły, a następnie cały świat. Po jakimś czasie okazało się, że żaden z uczniów szkoły w Stirling nie ma nadwagi, a wyniki w nauce i nastrój uczniów uległy poprawie. Wkrótce lokalne władze zaczęły namawiać kolejnych nauczycieli szkół i przedszkoli, by stworzyć pierwszą generację uczestników „Codziennej mili”.
Obecnie do programu należy już przeszło 3 miliony dzieci (3 175 461) z ponad 13 tys. szkół i przedszkoli z 85 krajów całego świata (w tym kilka w Polsce). Od 2016 r. akcja wspierana przez firmę INEOS, która włączyła się w promocję tej inicjatywny przeznaczając na jej rozwój 10 milionów funtów. Inicjatywę poleca sam Eliud Kipchoge.
Czym jest „Codzienna mila”?
Celem pomysłu jest bieganie we własnym tempie (może być to również trucht lub marsz) przez 15 minut. Stopniowo aktywność ta ma stać się częścią codziennej rutyny, pozwalając doświadczyć korzyści z regularnych ćwiczeń fizycznych. Ruch ma pozytywny wpływ na zdrowie, poprawia samopoczucie, wzmacnia samoocenę, pozwala też być bardziej produktywnym i mniej zestresowanym. Akcja została opatrzona hasztagiem #FitForLife, a jej bardziej ogólnym celem jest zapoczątkowanie prowadzenia bardziej aktywnego, zdrowego stylu życia.
Z założenia „Codzienna mila” nie jest nastawiona na sport wyczynowy lub skomplikowane ćwiczenia – to po prostu wyjście na zewnątrz, na świeże powietrze w tym, co masz na sobie i bycie aktywnym przez 15 minut w biegu lub marszu we własnym tempie. Dlatego jest niezależna od ustalonych w programie nauczania lekcji wf. Przeciętny człowiek powinien pokonać w 15 minut milę (1609 metrów) lub więcej, stąd nazwa „Codzienna mila”, jednak to nie dystans, a czas jest tutaj priorytetem. Czyni to z „Codziennej mili” aktywność mniej rywalizacyjną, a bardziej społeczną i otwartą dla wszystkich. Każdy może wziąć w niej udział w swoim własnym tempie, niezależnie od wieku, możliwości i osobistych okoliczności.
15 minut biegu działa
Przez kilka lat wszyscy uczniowie szkół, które włączyły się w akcję biegali (lub maszerowali) przez 15 minut każdego dnia. Robili to w różnym czasie, ale raczej nie zgłaszano niezadowolenia. Co ciekawe, pomimo wzrostu otyłości ogółem w Wielkiej Brytanii, żaden z uczniów uczestniczących w „Codziennej mili” z St Ninians nie miał nadwagi.
„Codzienna mila” nie tylko poprawiła sprawność i kondycję dzieci, ale też ich zachowanie i koncentrację na lekcjach. Wkrótce coraz więcej szkół dołączało do projektu, wyciągając dzieci zza ławek szkolnych na 15-minutową przerwę w biegu dookoła szkoły lub do pobliskiego parku.
Elaine Wyllie, dyrektor St Ninians, mówi:
„Dostawałam kilka wiadomości dziennie od innych szkół i lokalnych autorytetów z pytaniem, jak to robimy. Opinie z całego kraju docierały do nas każdego dnia, bo coś, co zapoczątkowaliśmy, jest fenomenem” – przyznaje Wyllie.
Według badań Health & Social Care Information Centre, 1 na 10 dzieci zaczynających szkołę podstawową ma otyłość, a stan sprawności dzieci jest obecnie najgorszy w historii. Każdy sposób na zmianę tego stanu jest więc na wagę złota. W mieście, gdzie wszystko się zaczęło – Stirling – bardzo szybko udział w projekcie zgłosiło ponad 30 szkół.
„To bardzo zdroworozsądkowe podejście do sprawności dzieci, bo jest darmowe i proste do zrobienia. Najważniejsze jest to, że dzieci naprawdę to lubią, inaczej trudno byłoby to kontynuować. Uczniowie wracają z biegania zadowolone i chętne do działania, tak, jak dzieci powinny właśnie wyglądać. Dla nas to sama radość widząc je w takim stanie” – dodaje Wyllie.
W szkole St Ninians, nauczyciele zabierają swoich podopiecznych na codzienne bieganie do specjalnie wybudowanej pętli na terenach szkoły, w czasie, który najlepiej pasuje to do ich zajęć. Tylko lód lub bardzo ulewny deszcz wstrzymuje ich od wyjścia.
Co na to badania?
„Codzienna mila” została dość szybko przebadana i opisana w wielu artykułach naukowych, które wskazują na liczne korzyści tego typu codziennego biegania. Są to nie tylko profity fizyczne, ale też mentalne i emocjonalne.
Dr Colin Moran, który prowadził jeden z projektów badawczych na temat „Codziennej mili”, mówi:
„Dzieci [z St Ninians] nie miały raczej problemów z otyłością; wydawały się za to szczęśliwsze, a kadra nauczycielska przyznaje, że są bardziej skupione na lekcjach. Aby to potwierdzić, zaprojektowaliśmy badania, które pozwoliły sprawdzić te wszystkie aspekty. Istnieje wiele anegdotycznych dowodów na temat tego typu korzyści, ale nie było dotąd żadnych zweryfikowanych naukowo faktów” – wyjaśnia Moran. Uczniów z St Ninians porównano z dziećmi z innych szkół, by ocenić zachodzące zmiany, a efekty potwierdziły te założenia.
Z kolei Kevin Clelland, który wizytował szkołę, by sprawdzić działanie „Codziennej mili”, przyznał:
„To wydawałoby się bardzo prosta rzecz, ale – jak się okazuje – ma niesamowity wpływ na młodzież. Jesteśmy naprawdę zaangażowani, by poprawić sprawność najmłodszych pomiędzy dwiema godzinami wf-u, które są w programie nauczania”. Jego szkoła dzięki zaangażowaniu Clellanda wkrótce wybudowała przy szkole bieżnię, by stworzyć do biegania komfortowe warunki.
Ogrom korzyści wymienia też Tanni Grey-Thompson, znana paraolimpijka z Wielkiej Brytanii, zarządzająca w fundacji Ukactie. Tanni wyjaśnia:
„Wszystkie dzieci potrzebują 60 minut aktywności każdego dnia – w trakcie lekcji, w drodze do szkoły albo na placu zabaw. To wspaniałe zobaczyć inicjatywę taką jak «Codzienna mila» i jej rozwój, bo pokazuje to realną moc przywództwa z sektora edukacyjnego, poprawiając u dzieci poziom sprawności fizycznej, ich lepsze zachowanie. Daje to prawdziwą różnicę w szkołach – dla nauczycieli, rodziców, a zwłaszcza w życiu młodych ludzi. Wiemy, że ciągłe siedzenie zabija, a brak siedzenia pomaga dzieciom budować umiejętności, które pozostaną z nimi na całe życie” – tłumaczy.
Korzyści z „Codziennej mili”:
Poprawia kondycję u dzieci (o 9%)5,9,11,13, siłę nóg (o 5%)2 i skład ciała (redukcja tkanki tłuszczowej o 4%)9.
Pomaga dzieciom osiągnąć jedną trzecią rekomendowanej przez WHO porcji dziennej aktywności fizycznej10.
Może przyczynić się do poprawy czujności, poprawy humoru i pamięci werbalnej (o 7%) u dzieci1.
Jest prosta do zastosowania i łatwo wpasowuje się w specyficzny kontekst szkoły podstawowej3, 5, 12.
Może pomóc dzieciom lepiej się koncentrować na lekcjach i czuć się szczęśliwie1, 3, 4.
Promuje pozytywne relacje w grupie i pomiędzy nauczycielem a uczniami2, 4, 5, 8.
Może przyczynić się do korzyści w innych aspektach programu nauczania, poprawiając efekty uczenia się4.
Pozytywnie wpływa na środowisko szkolne12.
Dzieci zgłaszają, że po ukończeniu „Codziennej mili” czują się spokojniejsze6.
Poprawia nastawienie dzieci do aktywności fizycznej5.
Może pomóc w walce z otyłością u dzieci, ma wpływ na wskaźnik masy ciała (BMI) i jest bardzo efektywnym działaniem, szczególnie w przypadku dziewcząt14.
Czy warto wprowadzać „Codzienną milę” u dzieci?
Pomysł biegania przez 15 minut dziennie nie wydaje się jakoś szczególnie rewolucyjny. Od dawien dawna wiemy, że dzieci i młodzież stają się coraz mniej aktywni, a przez to pogarsza się ich sprawność fizyczna i pojawiają się problemy natury mentalnej. Nie da się ukryć, że tak prosta aktywność, jak 15 minut biegu (lub truchtu czy marszu) dziennie daje bardzo duże korzyści i trudno byłoby osiągnąć tak duże korzyści w jakikolwiek inny sposób. Może więc warto spróbować?
Bibliografia:
1. Universities of Stirling and Edinburgh: Booth JN, Chesham RA, Brooks NE, Gorely T, Moran CN. A citizen science study of short physical activity breaks at school : improvements in cognition and wellbeing with self-paced activity. BMC Med. 2020;18(62). doi.org/10.1186/s12916-020-01539-4
2. Doncaster & Bassetlaw Teaching Hospitals NHS Foundation Trust: Harris J, Milnes LJ, Mountain G. How ‘The Daily Mile’ works in practice: A process evaluation in a UK primary school. J Child Health Care. 2019. doi:10.1177/1367493519880049
3. Universities of Stirling and Edinburgh: Ryde GC, Booth JN, Brooks NE, Chesham RA, Moran CN, Gorely T. The Daily Mile: What factors are associated with its implementation success? Van Horn L, ed. PLoS One. 2018;13(10) doi.org/10.1371/journal.pone.0204988
4. King’s College London: Hanckel B, Ruta D, Scott G, Peacock JL, Green J. The Daily Mile as a public health intervention: a rapid ethnographic assessment of uptake and implementation in South London, UK. BMC Public Health. 2019;19(1). doi.10.1186/s12889-019-7511-9
5. University of Swansea: Marchant E, Todd C, Stratton G, Brophy S. The Daily Mile: Whole-school recommendations for implementation and sustainability. A mixed-methods study. Visram S, ed. PLoS One. 2020;15(2). doi:10.1371/journal.pone.0228149
8. SCPHRP University of Edinburgh: Malden S, Doi L. The Daily Mile: teachers’ perspectives of the barriers and facilitators to the delivery of a school-based physical activity intervention. BMJ Open. 2019;9(3). doi:10.1136/BMJOPEN-2018-027169
9. Universities of Stirling and Edinburgh: Chesham RA, Booth JN, Sweeney EL, et al. The Daily Mile makes primary school children more active, less sedentary and improves their fitness and body composition: A quasi-experimental pilot study. BMC Med. 2018;16. doi:10.1186/s12916-019-1336-3
10. University of Leeds Beckett: Morris JL, Daly-Smith A, Archbold VS, Wilkins EL, McKenna J. The Daily Mile™ initiative: Exploring physical activity and the acute effects on executive function and academic performance in primary school children. Psychol Sport Exerc. 2019;45. doi:10.1016/j.psychsport.2019.101583
11. University of Torino: Brustio PR, Mulasso A, Lupo C, Massasso A, Rainoldi A, Boccia G. The Daily Mile Is Able to Improve Cardiorespiratory Fitness When Practiced Three Times a Week. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(6):2095. doi:10.3390/ijerph17062095
12. University of Torino: Brustio PR, Mulasso A, Marasso D, et al. The Daily Mile: 15 minutes running improves the physical fitness of Italian primary school children. Int J Environ Res Public Health. 2019;16(20). doi:10.3390/ijerph16203921
13. Mulier Instituut: de Jonge M, Slot-Heijs JJ, Prins RG, Singh AS. The effect of The Daily Mile on primary school children’s aerobic fitness levels after 12 weeks: A controlled trial. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(7). doi:10.3390/ijerph17072198
14. University of Birmingham: Breheny K, Passmore S, Adab P, et al. Effectiveness and cost-effectiveness of The Daily Mile on childhood weight outcomes and wellbeing: a cluster randomised controlled trial. Int J Obes. 2020. doi:10.1038/s41366-019-0511-0
Ciągle aktywny chodziarz, który dalej walczy o kolejne cele (wielokrotny reprezentant Polski i dwukrotny olimpijczyk – z Pekinu i Rio). Współautor książek: „Trening Mistrzów” (2018), „Henryk Szost – Rekordzista” (2019), „Marcin Lewandowski – Mój Bieg” (2020), „Adam Kszczot – W pogoni za mistrzostwem” (2022). Doktor nauk medycznych i nauk o zdrowiu. Pracownik Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie, a także trener lekkoatletycznych klas sportowych w IV liceum w Częstochowie. Działa też jako sędzia i organizator imprez, nie tylko sportowych.
