Ścięgno Achillesa to ścięgno mięśnia brzuchatego łydki i mięśnia płaszczkowatego. Zrozumienie mechanicznych i morfologicznych przystosowań ścięgna Achillesa w odpowiedzi na intensywne ćwiczenia fizyczne (np. interwały biegowe) może mieć istotne znaczenie dla wyników sportowych, zapobiegania urazom i rehabilitacji.

Celem tego badania było przeprowadzenie systematycznego przeglądu i krytycznej oceny literatury naukowej w celu określenia natychmiastowego efektu intensywnych biegów na ścięgno Achillesa. Pod uwagę brano zmiany mechaniczne i morfologiczne, w warunkach in vivo, czyli na żywych organizmach.

Badacze przeszukali pięć naukowych, elektronicznych baz danych systematycznie szukając interwencyjnych badań dotyczących zagadnienia. Analizowano także eksperymenty na łydkach oraz urazy ścięgna Achillesa. 

Wyszukiwania ujawniły 3292 możliwych artykułów dotyczących zagadnienia. Okazało się jednak, że jedynie 21 spośród nich spełniało podane kryteria. Istnieją dowody, że maksymalne izometryczne skurcze i długotrwałe statyczne rozciąganie (powyżej 5 minut) powoduje natychmiastowe zmniejszenie sztywności ścięgna Achillesa. Naukowcy zanotowali także, że długotrwałe bieganie również ma wpływ, ale już nieco mniejszy. 

Ograniczone, ale spójne materiały badawcze wskazują, że napięcie okolic badanego ścięgna jest ograniczone w wyniku długotrwałego statycznego rozciągania. Analizy potwierdzają zmniejszenie średnicy ścięgna Achillesa (przednio-tylnej) które dają dynamiczne ćwiczenia stawu skokowego takie jak, np. bieganie. Zmiana ta jest najbardziej widoczna w zdrowym ścięgnie i po wykonaniu ekscentrycznych ćwiczeń (nastawionych na wydłużanie przyczepu mięśniowego).

Mechaniczne i morfologiczne właściwości ścięgna Achillesa zmieniają się pod wpływem intensywnych treningów i w zależności od dawki. Przejściowe zmiany w ścięgnie Achillesa takie jak sztywność, histereza (wzrost napięcia bliskich układów mięśniowych zwiększających napięcie samego ścięgna) i powiększona średnica mogą spowodować obrażenia więzadeł. Może to także doprowadzić do uszkodzenia samego mięśnia. Szczególnie narażone są osoby, które dopiero zaczynają przygodę z bieganiem. Ich ciała, przeważnie, jeszcze nie są przystosowane do olbrzymiego wysiłku. Dlatego każdy początkujący powinien powoli aplikować sobie odpowiednią dla niego dawkę treningu.

Najczęściej obrażenia tego włókna występują u mężczyzn w wieku około 40 lat. Wiele osób w tym wieku chce poprawić kondycję, schudnąć, zwiększyć masę mięśniową rozpoczynając bardzo intensywne ćwiczenia fizyczne. Treningi, które nie są poprzedzone odpowiednią rozgrzewką bądź są zbyt intensywne często prowokują uszkodzenia ścięgna. 

Bardzo ważne jest żeby przed dynamicznym biegiem rozgrzać i rozciągnąć mięśnie. Szczególnie osoby które dopiero zaczynają przygodę z bieganiem powinny się najmocniej skupić na rozgrzewce, aby nie zrobić sobie krzywdy. 

Należy pamiętać o tym, że uszkodzenie ścięgna Achillesa wymaga rehabilitacji. W fizjoterapii najczęściej stosuje się: laser, ultradźwięki lub krioterapię. 

 

Długotrwałe powtarzanie jednego ruchu lub nadmierny wysiłek podczas biegu po nierównej powierzchni może także spowodować uszkodzenie ścięgna. Podczas naderwania ścięgna może pojawić się siniak, co świadczy o wylewie krwi do tkanek. Drobne uszkodzenia mogą się zmienić w przewlekły stan zapalny. Wszystkim urazom tego ścięgna towarzyszy ból.  

Niewielkie uszkodzenie ścięgna Achillesa można załagodzić smarując tył łydki i piętę maścią rozgrzewającą. Ma ona działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. Dodatkowo należy oszczędzać nogę, dać jej odpocząć, aby mogła odzyskać dawną sprawność. Ulgę mogą przynieść także zimne okłady. Podczas gdy odpoczywamy warto trzymać stopę wysoko, aby pobudzić krążenie krwi. Warto także pomyśleć o masażu, który pozwoli na rozluźnienie ścięgna. Warto pamiętać też o tym, że zastrzyk z kortyzonu może zwiększyć ryzyko zerwania ścięgna.