Rekordy z brodą: Praska dycha Jerzego Kowola

---

44 lata ma już rekord Polski Jerzego Kowola w biegu na 10000 m. Niniejszy rezultat został ustanowiony w Pradze podczas najszybszego biegu w historii mistrzostw Europy. 27:53.61 jakie wtenczas uzyskał Polak, choć do dzisiaj robi wrażenie, to w stolicy Czech (wówczas Czechosłowacji) starczyło do zaledwie dziesiątej lokaty. Jak wyglądały okoliczności pobicia rekordu Polski w biegu na 10000m dowiemy się w drugim odcinku naszego cyklu „Rekordy z brodą” tworzonego wspólnie z marką Remington.

Z perspektywy historycznej ciężko uznać bieg na 10000 m za naszą narodową konkurencję. Złoty medal Janusza Kusocińskiego w amerykańskim Los Angeles (1932) i sztokholmski triumf Zdzisława Krzyszkowiaka podczas Mistrzostw Europy (1958), to de facto jedyne polskie sukcesy na arenie międzynarodowej. Biało-czerwoni „dychacze” w Europie tak naprawdę liczyli się do lat 60. XX wieku. Nie chodzi nawet o medale i rekordy, ale o realny kontakt z najlepszymi biegaczami na Starym Kontynencie, którzy z dekady na dekadę systematycznie zaczęli nam odjeżdżać. Dziś nawet nie próbujemy dotrzymać im kroku. Dość powiedzieć, że najlepsi obecnie Polacy od najlepszych Europejczyków w „nieczajonym” biegu dostaliby dubla. Ba, poza naprawdę ścisłą czołówką, mogłoby dojść do dwukrotnego dubla…

Ostatni raz relatywnie blisko europejskich tuzów najdłuższego dystansu na bieżni byliśmy w 1978 roku. Jerzy Kowol i Ryszard Kopijasz w tymże roku złamali nieosiągalną dla innych Biało-Czerwonych granicę 28 minut, po czym jako nacja z dwudziestoma pięcioma kołami „daliśmy sobie spokój”.  

Mistrzostwa Europy w Pradze były jednymi z najszybszych w historii. Trzeba zaznaczyć, że 29 sierpnia 1978 roku europejscy długodystansowcy pobiegli zaskakująco szybko. 27:30.99 Fina Martii Vaino nadal jest rekordem mistrzostw Starego Kontynentu, a 27:31.48 Włocha Venanzio Ortisa i 27:31.50 biegającego w barwach ZSRR Litwina Aleksandrasa Antipovasa mówi samo za siebie. O nadzwyczaj wysokim poziomie tamtego biegu świadczy fakt, że dziewiąty na mecie Norweg Knut Kvalheim uzyskał 27:41,26… Tenże wynik tylko raz w historii nie dałby złotego medalu europejskiego championatu! W 1982 roku Alberto Cova (mistrz olimpijski w biegu na 10000 m z Los Angeles 1984) zostając mistrzem Europy, pobiegł 27:41.03. Skądinąd wyniki praskiego wyścigu w żadnym wypadku nie odbiegały od najlepszych wtenczas na świecie. Henry Rono, gdy 11 czerwca 1978 roku bił rekord świata, pobiegł 27:22.4.

Wyniki Mistrzostwa Europy 1978 – bieg na 10000m

Miejsce	Czas	Imię i nazwisko	Kraj
1.	27:30.99	Martti VAINIO	FIN
2.	27:31.48	Venanzio ORTIS	ITA
3.	27:31.50	Aleksandras ANTIPOVAS	URS
4.	27:32.65	Brendan FOSTER	GBR
5.	27:36.27	David BLACK	GBR
6.	27:36.64	Gerard TEBROKE	NED
7.	27:40.06	Ilie FLOROIU	ROU
8.	27:40.61	Enn SELLIK	URS
9.	27:41.26	Knut KVALHEIM	NOR
10.	27:53.61	Jerzy KOWOL	POL
17.	28:44.2	Ryszard KOPIJASZ	POL

Rekordowy bieg można zobaczyć na filmie.

Swoją drogą rezultat Jerzego Kowola z miasta położonego nad Wełtawą trudno uznać za zaskoczenie. Wszak trzynaście dni przed rekordową „dychą”, Polak 5000m w Zurychu pokonał w 13:26.70, a kilka tygodni wcześniej, tj. 29 czerwca 1978 roku jako pierwszy człowiek nad Wisłą 10000m przebiegł poniżej 28 minut (27:59,0). Rzeczony rezultat został ustanowiony w stolicy Finlandii, gdzie za plecami Polaka znalazł się m.in. Fin Martii Vaino, który dwa miesiące później biegał jak młody bóg. Tajemnicą poliszynela jest jednak, że Finowie już w latach 70-tych XX wieku wiedzieli, do czego służy transfuzja.

Największym konkurentem Jerzego Kowola na krajowym podwórku był wspomniany Ryszard Kopijasz, który w Sztokholmie 3 lipca 1976 roku 25 okrążeń na stadionie pokonał w 27:56.06.

Kowol i Kopijasz są jedynymi Polakami, którym udało się rozprawić z barierą 28 minut. Trzecią lokatę na krajowych listach all-time zajmuje Sławomir Majusiak (28:11,50 – 1990 rok).

Rozwój rekordu Polski na 10000 m po II Wojnie Światowej

Imię i nazwisko	Czas	Miejsce	Data uzyskania
Stanisław Ożóg	30:01.4	Warszawa	21.07.1954
Stanisław Ożóg	29:51.8	Warszawa	02.08.1955
Stanisław Ożóg	29:47.6	Poznań	24.09.1955
Jerzy Chromik	29:23.0	Łódź	25.10.1955
Jerzy Chromik	29:10.0	Warszawa	09.09.1956
Zdzisław Krzyszkowiak	29:05.0	Melbourne	23.11.1956
Zdzisław Krzyszkowiak	28:56.0	Sztokholm	19.08.1958
Zdzisław Krzyszkowiak	28:52.4	Rzym	08.09.1960
Kazimierz Zimny	28:46.0	Stuttgart	11.09.1965
Edward Łęgowski	28:34.6	Warszawa	01.05.1971
Bronisław Malinowski	28:30.4	Celje	04.07.1973
Henryk Nogala	28:30.2	Warszawa	29.06.1974
Bronisław Malinowski	28:25.2	Augsburg	13.07.1974
Jerzy Kowol	28:22.4	Mediolan	08.06.1976
Jerzy Kowol	28:14.8	Chemnitz	15.06.1977
Jerzy Kowol	28:09.96	Helsinki	13.08.1977
Jerzy Kowol	27:59.0	Helsinki	29.06.1978
Ryszard Kopijasz	27:56.06	Sztokholm	03.07.1978
Jerzy Kowol	27:53.61	Praga	29.08.1978

Jerzy Kowol mieszka dziś w Niemczech, czasami odwiedza Polskę. Na zdjęciu, rok 2012 podczas wizytowania trasy Maratonu Karkonoskiego. Życzymy zdrowia !

Od lewej: Robert Gudowski, Andrzej Puchacz, Wolfgang Münzel, Jerzy Kowol.

Partnerem cyklu Rekordy z brodą jest marka Remington.