Suche igłowanie u biegacza – element terapii podczas kontuzji, czy wsparcie w treningach?
Suchym igłowaniem (dry needling) nazywamy jedną z technik terapeutycznych, która polega na wprowadzeniu do mięśni specjalnie do tego przeznaczonych igieł (bardzo cienkich i elastycznych, bez otworu i ze szpiczastą końcówką) w celu ich rozluźnienia poprzez stymulację układu nerwowego. W przeciwieństwie do iniekcji (wet needling) do organizmu nie jest wprowadzana żadna substancja. Suche igłowanie nie jest tym samym co akupunktura, która jest częścią Tradycyjnej Medycyny Chińskiej, jest one techniką wykorzystywaną w medycynie zachodniej i wymaga diagnozy medycznej.
Wskazania do suchego igłowania:
ból mięśniowo-powięziowy – zlokalizowane mięśniowo-powięziowe punkty spustowe;
podwyższone napięcie mięśniowe;
ograniczenie zakresu ruchomości z główną komponentą mięśniową.
Czym są mięśniowo-powięziowe punkty spustowe?
Punkty spustowe (trigger points) są to twarde punkty o nadmiernej tkliwości znajdujące się w napiętym paśmie mięśnia. Ich ucisk odtwarza nasze objawy dając ból miejscowy lub rzutowany. Aktywne punkty spustowe dają dolegliwości spontanicznie, bez konieczności nacisku na mięśnie, będąc jednym z częstszych problemów u osób aktywnych fizycznie.
Mechanizm ich powstania jest bardzo złożony, ale znaczenie w ich powstawaniu ma m.in. nadmierne obciążanie, gwałtowne rozciąganie, wychładzanie, niewłaściwa dieta, zbyt mała ilość snu oraz stres. Mięśnie posiadające punkty spustowe charakteryzuje zmniejszona elastyczność oraz osłabienie. Bez problemu jesteśmy w stanie odnaleźć je u biegaczy, którzy ulegli kontuzji. Są one jednak elementem problemu i wymagają szerszego postępowania.
Wskazania obejmują najczęstsze problemy u biegaczy. Celem zabiegu jest rozluźnienie mięśni i dezaktywacja punktów spustowych, czego efektem zmniejszenie dolegliwości i poprawa zakresu ruchomości stawów. Podczas zabiegu może też wystąpić lokalna reakcja skurczowa mięśnia, która jest jak najbardziej pozytywnym objawem dobrze zlokalizowanego napięcia.
Bezpieczeństwo zabiegu zapewnia wykonanie go przez wykwalifikowanego terapeutę, który ukończył specjalistyczne szkolenie. Zabieg powinien być wykonywany w odpowiednich warunkach zgodnie z przyjętą metodyką.
Opis zabiegu:
diagnostyka pacjenta obejmująca wywiad jak i badanie przedmiotowe, określenie wskazań i wykluczenie przeciwwskazań do zabiegu;
świadoma i pisemna zgoda pacjenta na wykonanie zabiegu;
lokalizacja punktów spustowych/napiętych pasm mięśni, pacjent w bezpiecznej i komfortowej pozycji;
dezynfekcja skóry pacjenta;
wprowadzenie przeznaczonej do tego igły/igieł do tkanek;
w zależności od potrzeby i reaktywności pacjenta wykonanie odpowiednich technik przy pomocy igieł;
usunięcie i właściwa utylizacja igieł;
ucisk igłowanej okolicy przy pomocy sterylnego wacika jednorazowego;
łączenie suchego igłowania z innymi formami terapii.
Łączenie suchego igłowania z innymi formami terapii
Zabieg suchego igłowania nigdy nie powinien być jedynym elementem postępowania. W zależności od przyczyny jego wykonania wskazane jest jego łączenie z innymi formami terapii. Naturalną kontynuacją postępowania po zabiegu jest delikatny stretching mięśni z wykorzystaniem poizometrycznej relaksacji (serii napięć mięśni bez ruchu w stawie). Zaleca się wszelkie zabiegi rozgrzewające w obrębie igłowanej okolicy w celu zmniejszenia ewentualnego dyskomfortu po zabiegu. Jeżeli przyczyną suchego igłowania jest kontuzja, fizjoterapeuta powinien rozszerzyć postępowanie o elementy terapii manualnej oraz medycznego treningu terapeutycznego ukierunkowanego na przyczynę problemu biegacza.
Stretching mięśnia czworogłowego uda. W celu zwiększenia zakresu warto wykorzystać poizometryczną relaksację:
Autostretching mięśni łydki. By streching był efektywny końcową pozycję należy utrzymać około minuty:
Działania niepożądane suchego igłowania
Zabieg suchego igłowania nawet przeprowadzony w odpowiedni sposób może powodować działania niepożądane. Do częstych, typowych i niegroźnych działań niepożądanych należą:
drobne krwiaki w miejscu igłowania;
ból igłowanych mięśni, który może utrzymywać się 1 – 4 dni (zazwyczaj kilka godzin do 1 dnia);
1 – 2-dniowa przeczulica.
Wszystkie powyższe są jednak niegroźne i ustępują w ciągu kilku dni.
Jak zaplanować suche igłowanie w cyklu treningowym?
Suche igłowanie jest dość specyficznym bodźcem dla organizmu, intensywność reakcji może być zmienna osobniczo. Najlepszym sposobem jest sprawdzenie „na własnej skórze” jak na nie reagujemy i ustalenie optymalnego planu z prowadzącym nas fizjoterapeutą. Optymalna częstotliwość zabiegu to raz w tygodniu (terapeuta może podjąć decyzję o większej częstotliwości zabiegu jeżeli widzi ku temu wskazania lub igłować różne mięśnie na poszczególnych wizytach). Wg ogólnych zasad postępowania po suchym igłowaniu u sportowców zabieg wykonuje się w trakcie najdłuższej przerwy pomiędzy treningami – zapewnia to największą ilość czasu na regenerację. Za względu na dużą częstotliwość jednostek treningowych w tygodniu, u biegaczy można przyjąć, że dozwolony jest lekki trening po zabiegu lub trening w miarę do odczuć następnego dnia. Sztywne wytyczne nigdy nie zastąpią zdrowego rozsądku i wsłuchiwania się w swój organizm.
Trening ekscentryczny łydki. Faza ekscentryczna (pięta w dół) powinna być 3x dłuższa niż faza koncentryczna (wspięcie na palce):
Przysiad – trening ekscentryczny mięśnia czworogłowego uda. Taśma powyżej stawów kolanowych uniemożliw ich koślawienie poprawiając technikę wykonywanego ćwiczenia:
Podsumowanie
Suche igłowanie jest świetnym wsparciem biegacza, ale nie zastąpi ono odpowiedniego balansu między treningiem a regeneracją. Zabieg zawsze powinien być poprzedzony odpowiednią diagnostyką i stanowić element szerszego postępowania. Suche igłowanie może być bardzo skutecznym narzędziem podczas leczenie kontuzji jak również elementem dodatkowo zmniejszającym jej ryzyko podczas treningów.
Autorem tekstu jest mgr Kamil Wasielewski – fizjoterapeuta Columna Medica. W swojej codziennej pracy wykorzystuje suche igłowanie jako jedną z technik terapeutycznych. Biegacz amator, miłośnik długodystansowych pieszych rajdów górskich.
Columna Medica - nowoczesna klinika rehabilitacji połączona z 4-gwiazdkowym hotelem oraz strefą Medical SPA & Wellness, położona w otoczeniu 100-letniego lasu, w pobliżu Łodzi. To miejsce, w którym Goście jednocześnie mogą zadbać o swoje zdrowie pod okiem profesjonalistów, jak i wypocząć dzięki dedykowanym zabiegom SPA