21 października 2014 Redakcja Bieganie.pl Zdrowie

Dieta biegacza w oparciu o grupę krwi – przewodnik (cz. 1/2)


To co spożywamy jest naszym paliwem. Podobnie jak ma to miejsce z samochodem – dolewasz mu odpowiednie, to silnik pracuje bez zarzutu, nie zaciera się i jak mówią kierowcy – dobrze się prowadzi. Różnica polega na tym, że każdy producent pojazdu podaje sprzedawcy informację jakiego rodzaju paliwa potrzebuje konkretne auto. Jeśli dolejesz nieodpowiedniego, w ogóle nie ruszysz z miejsca. Jakiego więc potrzebuje Twój, pracujący na wysokich obrotach, organizm?

1.jpg


Z ludźmi jest tak, że każdy niby wszystko wie na temat spożywania odpowiednich posiłków, jednak w praktyce bywa różnie.

Z wielu stron jesteśmy wręcz zalewani falą informacji na temat zdrowego odżywiania. Sportowcy, zwłaszcza biegacze mają specjalne diety, produkty żywnościowe, napoje, izotoniki itp. Zwłaszcza przy zwiększonym wysiłku fizycznym dobór odpowiedniego pożywienia ma ogromne znaczenie. To co do tej pory uznawaliśmy za nieszkodliwe, tzn. po jego zjedzeniu nie widzieliśmy „żadnej różnicy”, teraz, gdy dołączyliśmy do rodziny biegowej, może spowodować, różne dziwne objawy i zachowania naszego organizmu. Dla biegaczy dieta i „paliwo” jakie dostarczamy naszemu osobistemu „silnikowi” ma znaczenie nie tylko w kontekście uzyskiwanych wyników sportowych, ale również naszego samopoczucia i zdrowia w ogólnym ujęciu.

Ludzie w większości dzielą pożywienie ze względu na jego smak, zapach, wygląd, czyli traktując je jako swoistą „podnietę kulinarną”. Jednak przede wszystkim powinno ono  spełniać rolę lekarstwa i dostarczyciela energii. 

Zawsze zastanawiałem się, dlaczego kiedyś dzikie plemiona nie potrzebowały specjalnych odżywek, różnych pigułek czy suplementów, a jednak ich członkowie zdecydowanie lepiej radzili sobie w trudnych warunkach niż ludzie cywilizowani. Dlaczego „dzicy” są silniejsi, mają lepszą kondycję, są szybsi, a nie wspomagają się żadnymi zdobyczami  technologicznymi? O co w tym chodzi? Dlaczego to oni, nie skażeni cudami techniki mają receptę na lepsze działanie swojego biologicznego „silnika”? Może używają naturalnych suplementów znajdujących się w żywności, która ich otacza lub też spożywają pokarmy odpowiednie dla ich indywidualnego kodu genetycznego?

Ludzie przez wiele milionów lat żyjąc w danych warunkach klimatycznych i geograficznych przystosowywali swoje organizmy do rodzaju pożywienia jakie sobie podawali. Jedni polowali i jedli mięso, inni uprawiali rolę żywiąc się jej płodami, kolejni zbierali to co dała im natura. Każda grupa osób wykształciła w sobie inne rodzaje mięśni potrzebne do czynności jakie wykonywali. Spożywali wybrane pokarmy, a innych zupełnie nie znali. Te nieznane nie były im potrzebne do przetrwania w danych warunkach oraz normalnego funkcjonowania. Teraz w dobie supermarketów i „podsuwania” nam różnego rodzaju produktów, mamy dostęp do każdej żywności, która może okazać się naszemu organizmowi  niepotrzebna a nawet szkodliwa. Pożywienie jest przetwarzane, z wieloma dodatkami substancji chemicznych oraz z różnych, czasami nieznanych do końca miejsc pochodzenia.

Dla nas biegaczy właściwe odżywianie się ma szczególne znaczenie. Warto zastanowić się czy spożywamy odpowiednie pokarmy. Może się okazać, że po zmianach nasz organizm funkcjonuje lepiej, a bieganie staje się łatwiejsze. Tylko co jest dla nas najwłaściwsze?

Szukając możliwie najlepszej diety dla siebie natrafiłem na informacje dotyczące spożywania posiłków według grupy krwi. To niepotwierdzona naukowo metoda. Ma tyleż zwolenników co i przeciwników. Głównie mówi się, że pozwala zrzucić zbędne kilogramy jednak po odstawieniu jej organizm znów wraca do poprzedniej wagi. Niektórzy alarmują, że prowadzi do alergii a nawet może spowodować anemię. Twierdzi się też, że nie spożywanie niektórych produktów, np. czerwonego mięsa ogranicza dostarczanie żelaza hemowego. Poza tym właśnie jedząc wołowinę i wieprzowinę jest ono najlepiej wchłaniane przez organizm. Dostarczenie żelaza ma duże znaczenie dla biegaczy, jednak to właśnie jeden z najlepszych ultramaratończyków na świecie Scott Jurek udowodnił, że spożywanie tylko produktów roślinnych wcale nie osłabia organizmu, a nawet zwiększa jego możliwości, lepsze funkcjonowanie i wpływa na poprawę zdrowia.

Zwolennicy diety według grupy krwi twierdzą, że pokarmy nieodpowiednie są jak trucizna wyniszczająca ciało człowiek i prowadząca do wielu schorzeń.  

Dr Peter J. D. Adamo na podstawie badań własnych, opisuje w swojej książce pt. Jedz zgodnie ze swoją grupą krwi, jakie produkty są dla każdej z grup krwi odpowiednie a których należy unikać. Twierdzi też, że stosowanie tej diety pomaga w 9 na 10 przypadków spośród tysięcy osób korzystających z jego zaleceń.

2.jpg

Przyjrzyjmy się zatem opracowaniu Dr Adamo. Ja jednak przed zastosowaniem tej diety zaleciłbym konsultację z lekarzem lub dietetykiem, zwłaszcza jeśli chodzi o osoby uprawiające sport.   

Grupa 0

Wywodzą się z niej pierwsi myśliwi. Ciągle polowali, przemieszczając się na różne tereny w pogoni za zwierzyną. Dzięki temu mogli przetrwać w rozmaitych warunkach, co spowodowało, że mieli silny i wytrzymały układ odpornościowy. Osoby z tą grupą krwi łatwo przyswajają i trawią mięso. Posiadają silny układ odpornościowy, który skutecznie przeciwstawia się większości drobnoustrojów chorobotwórczych.

Mają skłonności do agresywnego zachowania, dlatego powinni uprawiać intensywne ćwiczenia, takie jak np.: aerobik, jazda na nartach, tenis, bieganie. Dużym plusem tej diety jest wyrzucenie z jadłospisu napojów i produktów, które powodują, że wapń gorzej jest przyswajany przez organizm. Wadą diety jest wykreślenie z menu nabiału. Zwłaszcza dla kobiet, które szczególnie są  narażone na osteoporozę kości, zwłaszcza w czasie ciąży. Biegacze też potrzebują wapnia i białka, więc radykalne przestrzeganie tej diety może być ryzykowne, chyba żeby dostarczać te składniki w odpowiedniej suplementacji.

Tabela pokarmów korzystnych i niekorzystnych

Rodzaj żywności Pokarmy wysoce wskazane Pokarmy obojętne Pokarmy, których należy unikać
Mięso i drób Wołowina, mięso bawołu, jagnięcina, wątróbka, baranina, cielęcina, dziczyzna Kurczak, curry, kaczka, kuropatwa, bażant, królik, indyk, przepiórka Bekon, gęś, szynka, wieprzowina
Owoce morza Dorsz, halibut, jesiotr, łosoś, makrela, morszczuk, okoń, pstrąg tęczowy, sardynki, sieja, sola, szczupak, śledź, włócznik Anioł morski, flądra, homar, kałamarnica, karp, kraby, krewetki, plamiak, małże, okoń oceaniczny, okoń srebrny, omułki jadalne, ostrygi, przegrzebek, rak, rekin, sardela, sola szara, ślimaki, tuńczyk biały, węgorz, żaby, żółw Barakuda, kawior, łosoś wędzony, ośmiornica, sum, śledź marynowany
Jajka i produkty mleczne żadne Masło, ser farmer, ser feta, ser kozi, ser mozzarella, ser sojowy, mleko sojowe Ser błękitny, ser brie, maślaanka, ser camembert, ser kazeinowy, ser cheddar, serek wiejski, ser śmietankowy, ser edamski, ser ementaler, mleko kozie, ser gouda, lody, kkefir, ser parmesan, ser ricotta, mleko, jogurty
Oleje i tłuszcze Oliwa z oliwek, olej lniany Olej sezamowy, olej z wątroby dorsza Olej z kukurydzy, olej bawełniany, z orzeszków ziemnych
Orzechy i pestki Pestki dyni, orzech włoski Kasztany, masło migdałowe, migdały, masło sezamowe (Tahini), masło słonecznikowe, pestki słonecznika, nasiona sezamu, orzeszki pinii, orzeszki pekan, makadamie, laskowe Mak, orzechy brazylijskie, orzeszki nerkowca, orzeszki liczi, ziemne, maslo z orzeszkow ziemnych, orzeszki pistacjowe
Fasole i inne rośliny strączkowe Fasola adzuki (czerwona soja), fasola pinto, groszek „czarne oczko” Czarna fasola, bób, ciecierzyca, fasola cannelini, fasola zielona, czerwona fasola, biała fasola, zielony groszek, groch, fasola szparagowa, fasola pnąca Fasola nerkowata (kidney), soczewica amerykańska, soczewica czerwona i zielona
Przetwory zbożowe żadne Amarant, gryka, jęczmień, orkisz, kasza, otręby ryżowe, proso dmuchane, ryż dmuchany Kiełki pszenicy, owsianka, mąka kukurydziana, otręby pszenne, płatki kukurydziane, platki „siedem zbóz”, otręby owsiane, skrobia
Chleby i bułki Chleb Ezekiela, chleb essene Chleb bezglutenowy, chleb z brązowego ryżu, chleb z mąki sojowej, chleb orkiszowy, chleb 100% żytni, ciastka ryżowe, chleb Wasa, chrupki żytnie, pieczywo z prosa

Bułki angielskie, bułki z otrębami owsianymi, chleb z kiełków pszenicy,
chleb wieloziarnisty, bułki pszenne, bulki kukurydziane, pieczywo z mąki
durum,  pieczywo z pszennej mąki macowej, pieczywo z otrębów pszenicy,
pieczywo pszenne, pumpernikiel, chleb wysokobiałkowy
Ziarna i makarony Żadne Biały ryż, brązowy ryż, dziki ryż, gryka, kasza, mąka jęczmienna, mąka orkiszowa, mąka ryżowa, mąka żytnia, makaron z karczocha, ryż basmati, quinoa (komosa ryżowa) Biała mąka pszenna, makaron grysikowy, makaron soba, makaron szpinakowy, mąka cous – cous, mąka glutenowa, mąka grahama, mąka z kiełków pszenicy, mąka owsiana, wszystkie mąki pszenne
Warzywa Boćwina (burak liściowy), brokuły, cebula czerwona, cebula hiszpańska, cebula żółta Brukiew, buraki czerwone, cebula dymka, cebula szalotka, cebula zielona, cukinia, kminek, chrzan, cykoria, czerwona papryka, czosnek, dynia, kalarepa, mniszek lekarski, pasternak, pietruszka, por, rzepa, sałata rzymska, słodkie ziemniaki, szpinak, glony morskie, endywia,, fenku, groch cukrowy, imbir, kapusta pekińska, kiełki mung, kiełki rzodkiewki, koper, kolendra, marchew, ogórek, pędy bambusa, pomidory, rzodkiewka, sałata lodowa, seler, szparagi, rukiew wodna, wszystkie dyniowate, zielona papryka, zielone oliwki, żółta papryka Awokado, bakłażan, biała kapusta, biała kukurydza, białe ziemniaki, brukselka, czerwona kapusta, czerwone ziemniaki, czarne oliwki,  gorczyca, grzyby shiitake, kalafior, kiełki lucerny, oliwki greckie, hiszpańskie, żółta kukurydza, pieczarki
Owoce Figi, ciemne śliwki, czerwone śliwki, zielone śliwki, suszone śliwki Agrest, ananas, arbuz, banan, borówki, brzoskwinia, czarna i czerwona porzeczka, czarne, zielone i czerwone  winogrona, wiśnie, cytryna, daktyle czerwone, granat, grejpfrut, gruszka, guava, jabłka, jagody bzu czarnego, karambola, kiwi, limonka, maliny, morele, mango, melon, nektarynka, opuncja, papaja, rodzynki, żurawina Jeżyna, mandarynki, melon kantalupa, orzechy kokosowe, pomarańcze, platany, rabarbar
Soki i napoje Sok z ananasa, z ciemnej wiśni, z suszonych śliwek Grejpfrutowy, morelowy, marchwiowy, ogórkowy, z papai, pomidorowy (z  cytryną), z selera, winogronowy, soki warzywne z zalecanych warzyw, sok z żurawiny Sok Jabłkowy, z kapusty, z pomarańczy
Przyprawy Chleb świętojański, curry, kurkuma, kelp, pieprz Cayenne, pietruszka Agar, ryż, bazylia, bergamotka, chrzan, cukier biały, brązowy, cząber, czekolada, czosnek, estragon, goździki, kardamon, kmin rzymski, kolendra, koper, liść laurowy, majeranek, melasa, mięta miód, papryka, ziele angielskie, miso, sos sojowy, sos tatarski, sól, gorczyca suszona, syrop klonowy, szafran, szałwia lekarska, szczypiorek, tymianek, żelatyna Cynamon, kapary, gałka muszkatołowa, ocet balsamiczny, ocet biały, ocet jabłkowy, ocet winny czerwony, pieprz biały, czarny mielony, skrobia kukurydziana, wanilia, syrop kukurydziany
Inne Żadne Dżem i galaretki z zalecanych owoców, mus jabłkowy, musztarda, sosy do sałatek o niskiej zawartości tłuszczu Keczup, marynaty, majonez
Herbatki ziołowe Cayenne, chmiel zwyczajny, imbir, kozieradka, lipa, mięta pieprzowa, mniszek, morwa, owoc dzikiej róży, pietruszka, wiąz śliski (czerwony) Bez czarny, brzoza brodawkowata, kora dębu, dziewanna, głóg, kocimiętka, korzeń lukrecji, krwawnik, liście malin, mięta zielona, rumianek, szałwia, tymianek, waleriana, werbena, zielona herbata, żeń szeń Aloes, dziurawiec, echinacea, liście truskawki, lucerna, łopian, podbiał, rabarbar, szczaw
Używki Woda seltzera Czerwone i białe wino, piwo, zielona herbata Czarna herbata, likiery destylowane, coca-cola, napoje gazowane, kawa, również kawa bezkofeinowa


Przykładowe menu na jeden dzień

  • Śniadanie: Omlet z jednego jajka ze startą marchewką i cukinią, szklanka soku ananasowego, herbata z owoców dzikiej róży.
  • Przekąska: 2 śliwki, szklanka mleka sojowego.
  • Obiad: Sałatka z tuńczyka z chrupkami ryżowymi, mrożona herbata z kozieradki. 
  • Przekąska: Sok marchewkowo – imbirowy.
  • Kolacja: Makaron wstążkowy (fettuccine) z kiełbaskami jagnięcymi, sałatka z zielonych warzyw z sosem miodowo – cytrynowym, bagietka orkiszowa, kieliszek wina, świeże figi.


Uwaga 1
: Wszystkie przyprawy jakie chcemy dodać, żeby urozmaicić sobie menu, muszą być wg zaleceń podanych w tabelce.
 
Uwaga 2: Picie podczas jedzenia powoduje rozcieńczanie soków trawiennych i co za tym idzie zaburza procesy trawienne, dlatego staraj się popijać na pół godziny przed posiłkiem i tyleż samo po jego zakończeniu, nigdy w trakcie.  

Grupa A

To osoby, które potrzebne organizmowi białko przyswajają z roślin i zbóż, ale również z ryb. Prowadziły osiadły, rolniczy tryb życia. Zajmowali się połowem ryb.    

Mimo dość dużej odporności na wirusy, osoby posiadające tą grupę krwi mają problemy z pozbyciem się toksyn. Przez to często są apatyczne, ospałe, mało energiczne. Pojawia się nadmiar śluzu w drogach oddechowych co prowadzi do infekcji, alergii oraz problemów z oddychaniem. Mają utrudnione trawienie białka zwierzęcego. Powinny dostarczać organizmowi witaminę B, C oraz cynk. Preferowane ćwiczenia dla tej grupy osób to tai-chi, joga, ćwiczenia rozluźniające oraz spokojna jazda na rowerze.

W tej diecie zalecane jest wyeliminowanie mięsa co powoduje lepsze trawienie i spadek wagi. Mięso można zastąpić soją, ale wcześniej lepiej skonsultować się z lekarzem lub specjalistą dietetykiem. Może być tak, że rezygnacja z mięsa stworzy zagrożenie anemią i częstymi przeziębieniami. Poza tym należy pamiętać o uzupełnianiu białka, żelaza i witaminy B12 poprzez suplementację, żeby zapewnić organizmowi lepszą odporność.

Tabela pokarmów korzystnych i niekorzystnych

Rodzaj żywności Pokarmy wysoce wskazane Pokarmy obojętne Pokarmy, których należy unikać
Mięso i drób żadne Indyk, kurczak Baranina, bekon, bażant, cielęcina, dziczyzna, kaczka, gęś, wołowina, wieprzowina
Owoce morza Dorsz, karp, łosoś, makrela, okoń, pstrąg tęczowy, sardynka, sieja, ślimak, troć Jesiotr, rekin, skalnik, szczupak, tuńczyk biały Barakuda, bieługa, flądra, halibut, homar, kałamarnica, kawior, kraby, krewetki, małże, morszczuk, omułki jadalne, ostrygi, ośmiornica, przegrzebek, sardela, sola, sum, węgorz, śledź, żaba, żółw
Jajka i produkty mleczne Mleko sojowe, ser sojowy Jogurt mrożony, jogurt z owocami, kefir, mleko kozie, ser feta, ser mozzarella – chudy, ser kozi, ser risotta, ser farmer Mleko, lody, masło, maślanka, ser blue, ser brie, ser cheddar, edamski, emmentaler, gouda, kazeinowy, parmezan, serwatka, ser szwajcarski, serek wiejski
Oleje i tłuszcze Olej lniany, oliwa z oliwek Olej Canola, z wątroby dorsza Olej bawełniany, kukurydziany, z orzeszków ziemnych, sezamowy
Orzechy i pestki Maslo orzechowe, pestki dyni, orzeszki ziemne Kasztany, mak, maslo migdałowe, sezamowe, słonecznikowe, orzeszki pinii, laskowe, liczi, makadamie, włoskie, nasiona sezamu, pestki słonecznika Orzechy brazylijskie, nerkowca, pistacjowe
Fasole i inne rośliny strączkowe Czerwona soja, fasola czarna, fasola pinto, zielona, groch czarne oczko, strączkowe czerwone i zielone Fasolka biała, szparagowa,  groszek zielony Ciecierzyca, fasolka czerwona, kidney
Przetwory zbożowe Amarant, kasza Jęczmień, krem ryżowy, orkisz, otręby owsiane, ryżowe, owsianka, płatki kukurydziane, proso dmuchane, ryż dmuchany, mąka kukurydziana Granola (mieszanka orzechów, nasion  i zbóż), kiełki pszenicy, otręby pszenne, zarodki pszenicy, skrobia
Chleby i bułki Chleb essene, chleb Ezekiela, chleb z kiełków pszenicy, chleb z maki sojowej, wafle ryżowe Bulki z otrębami owsianymi, chleb bezglutenowy, chleb z brązowego ryżu, chleb orkiszowy, chleb z prosa, 100% chleb żytni, pieczywo Wasa, chrupki żytnie, bulki kukurydziane, obwarzanki Angielskie bułki, bułeczki z otrębów pszennych, chleb pełnopszeniczny, chleb wieloziarnisty, chleb z maki durum, pszenna maca, chleb wysokobiałkowy, pumpernikiel
Ziarna i makarony Kasza, makaron z karczocha, makaron soba, mąka ryżowa, żytnia, z owsa Makaron orkiszowy, mąka cosu-cous, mąka glutenowa, mąka grahama, jęczmienna, z kiełków pszenicy, mąka pszenna, ryż basmati, ryż brązowy, dziki Makaron z grysiku, ze szpinaku, mąka biała, mąka pełnopszeniczna
Warzywa Boćwina(burak liściowy), brokuły, cebula żółta i czerwona, cykoria, czosnek, kalarepa, kiełki lucerny, marchew, mniszek lekarski, pasternak, pietruszka, por, rzepa, sałata rzymska, szpinak,  tofu Awokado, brukiew, brukselka, buraki czerwone, cebula zielona, cukinia, endywia, chrzan, dynia, fenku, glony morskie, grzyby shiitake, kalafior, kapusta pekińska, kiełki mung, kiełki rzodkiewki, kminek, kolendra, kukurydza biała, kukurydza żółta, ogórek, oliwki zielone, pędy bambusa, pory, rzodkiewka, sałata lodowa, seler, szalotka, szparagi, wszystkie dyniowate Bakłażan, biała kapusta, białe ziemniaki, czerwona kapusta, czerwone ziemniaki, czarne oliwki, papryka, pieczarki, pomidory, słodkie ziemniaki
Owoce Ananas, borówki, cytryna, figi, grejpfrut, jeżyny, morele, śliwki ciemne, wiśnia, żurawina Agrest, arbuz, brzoskwinia, porzeczki (czarne i czerwone), winogrona (czarne, zielone  i czerwone), daktyle, granaty, gruszka, guava, jabłka, jagody bzu czarnego, kiwi, Limona, maliny, melon, nektarynka, opuncja, rodzynki, truskawki Banany, mandarynki, mango, orzechy kokosowe, papaja, pomarańcze, rabarbar
Soki i napoje Ananasowy, z ciemnej wiśni, grejpfrutowy, marchwiowy, morelowy, z selera, z suszonych śliwek, woda z cytryną Napój jabłkowy cider, sok jabłkowy, z kapusty, ogórkowy, sok z winogron, soki warzywne, sok z żurawiny Z papai, pomarańczowy, pomidorowy
Przyprawy Czosnek, imbir, melasa, słód jęczmienny, sos sojowy Agar, ziele angielskie, anyżek, bazylia, bergamotka, chleb świętojański, chrzan, cukier biały i brązowy, curry, cynamon, cząber, czekolada, esencja waniliowa, migdałowa, estragon, gałka muszkatołowa, goździki, kardamon, kelp, kmin rzymski, kolendra, koper, kurkuma, liść laurowy, majeranek, mięta pieprzowa, zielona, miód, oregano, papryka, pietruszka, skrobia kukurydziana, sól, sos tatarski, suszona gorczyca, syrop klonowy, szafran, szałwia, szczypiorek, tapioka, tymianek Kapary, ocet (wszystkie rodzaje), pieprz biały, Cayenne, czerwony, czarny, żelatyna
Inne Musztarda Dżem z zalecanych owoców, galaretka, Keczup, majonez, marynaty
Herbatki ziołowe Aloes, echinacea, głóg, dziurawiec, łopian, ostropest, owoc dzikiej róży, rumianek, imbir, lucerna, zielona herbata, żeń szeń Bez czarny, brzoza brodawkowata, chmiel, korzeń lukrecji, lipa, krwawnik, liście malin, mięta, mniszek lekarski, morwa, pietruszka, szałwia, tymianek, werbena pospolita Cayenne, rabarbar, szczaw
Używki Czerwone wino, kawa, zielona herbata Białe wino Piwo, likiery, coca cola, napoje gazowane, czarna herbata


Przykładowe menu na jeden dzień

  • Śniadanie: Naleśniki, gryczane, z syropem z borówek, kawa z migdałami i mlekiem migdałowym.
  • Przekąska: Koktajl ze świeżego soku z ananasa i mleka sojowego.
  • Obiad: Sałatka z sałaty rzymskiej, startej marchewki, cebuli i płatków łososia w sosie vinaigrette z limoną, sok marchwiowo – ogórkowy.
  • Przekąska: Garść rodzynek i orzeszków ziemnych.
  • Kolacja: Tortille z mąki Quinna z czarną fasolą, brązowy ryż.


Uwaga 1:
Wszystkie przyprawy jakie chcemy dodać, żeby urozmaicić sobie menu, muszą być wg zaleceń podanych w tabelce.

Uwaga 2: Picie podczas jedzenia powoduje rozcieńczanie soków trawiennych i co za tym idzie zaburza procesy trawienne, dlatego staraj się popijać na pół godziny przed posiłkiem i tyleż samo po jego zakończeniu, nigdy w trakcie.  

W KOLEJNEJ CZĘŚCI TEKSTU PRZYBLIŻYMY WAM WSKAZANIA DLA POZOSTAŁYCH GRUP KRWI.

Możliwość komentowania została wyłączona.