Maratońskie podsumowanie roku. Najlepsi w Polsce i na świecie

---

Rok 2022 był kolejnym świetnym sezonem dla maratończyków. Na świecie ekscytowano się głównie rekordem świata Eliuda Kipchoge i trzema biegami kobiet, gdzie poprawiano najlepsze wyniki debiutantek. Odbyły się też dwie wielkie imprezy, podczas których my również mieliśmy powody do wielu wzruszeń, głównie za sprawą Aleksandry Lisowskiej i jej złotego medalu Mistrzostw Europy w maratonie. Zapraszamy do naszego maratońskiego podsumowania roku.

Rekord Świata w maratonie

Kolejny raz w Berlinie Eliud Kipchoge wprawił biegowy świat w euforię, bijąc swój własny rekord świata. We wrześniu, na ulicach niemieckiej stolicy, wykręcił czas 2:01:09. Można się zastanawiać czy był to naprawdę kres jego obecnych możliwości. Kenijczyk podczas biegu wyglądał tak, jak nas już do tego przyzwyczaił. Biegł rozluźniony, skoncentrowany, a na ostatnim kilometrze nie wyglądał na mocno umęczonego trudami biegu. Możliwe, że zostawił sobie trochę rezerwy po to, by np. jak niegdyś Jelena Isinbajewa w skoku o tyczce, bić powoli rekordy i rozpalać wyobraźnie kibiców przez dłuższy czas… a przy okazji rozpalać też konto swoje i swojej grupy biegowej NN Running Team.

Niestety w tym roku nie udał się atak na rekord świata kobiet należący do Kenijki Brigid Kosgei i wynoszący 2:14:04. Najwięcej mówiło się o szansach debiutującej w maratonie Letesenbet Gidey. Ma ona w dorobku kosmiczny rekord świata w półmaratonie 62:52 mogący dawać przelicznik rzędu 2:11-2:12 w maratonie. Etiopka, z drużyny NN Running, debiutowała w grudniu w Walencji gdzie również w debiucie biła rekord świata w półmaratonie. Bieg jednak od początku był wyraźnie wolniejszy i można było się zastanawiać, czy w jej zasięgu jest wynik zbliżony do osiągnięcia Kosgei. Na kilka kilometrów przed metą, trzymająca się razem z Gidey Amane Beriso zaczęła stopniowo uciekać rywalce. Mogło to wprawić w duże zaskoczenie, biorąc pod uwagę jej rekord życiowy 2:20:48 z 2016 roku. Beriso wygrała pewnie, bijąc życiówkę i z czasem 2:14:58 wchodząc na trzecie miejsce w historii maratonu. Gidey również pobiła pewien rekord. Czasem 2:16:51 ustanowiła najlepszy maratoński debiut w historii. Nie był to jedyny taki wyczyn w Walencji.

Najlepsze debiuty w historii

Etiopka zakończyła wewnętrzny wyścig w swojej grupie. W tym roku padały aż trzy najlepsze debiutanckie wyniki w historii kobiecego maratonu. Wszystkie należały do zawodniczek NN Running Team. Zabawę wiosną rozpoczęła Etiopka Yalemzerf Yehualaw w Hamburgu gdzie zwyciężyła w czasie 2:17:23. Jesienią wynik ten pobiła w Amsterdamie jej rodaczka Almaz Ayana biegnąc 2:17:20. Półtora miesiąca później wynik poprawiła właśnie Letesenbet Gidey czasem 2:16:51. Nie był to jedyny najlepszy debiut podczas imprezy w Walencji. Ogromną niespodziankę zrobił zwycięzca, Kenijczyk Kelvin Kiptum, który uciekł mistrzowi świata Tamiracie Toli oraz Tanzańczykowi Gabierlowi Geay i z ogromną przewagą wygrał w 2:01:53. Wynik ten daje mu trzecie miejsce na liście najlepszych maratończyków w historii. Szybciej biegali jedynie Kipchoge i Bekele. Co ciekawe Kiptum drugą część dystansu pobiegł w 1:00:16, czyli szybciej niż Kipchoge we wrześniu podczas bicia rekordu świata.

Mistrzostwa Świata

Maratoński bieg mężczyzn w USA miał jednego bohatera. Etiopczyk Tamirat Tola atakując na 34 kilometrze odebrał złudzenia rywalom. Piątkę między 35, a 40 kilometrem pokonał w 14:09 sprawiając, że reszta biegaczy została daleko w tyle. Złoty medal zdobył czasem 2:05:36 ustanawiając przy okazji rekord mistrzostw świata. Drugi był jego rodak Mosinet Geremew, brąz zdobył Belg Bashir Abdi, dla którego był to kolejny medal wielkiej imprezy po olimpijskim brązie z Tokio.

Wśród kobiet również padł rekord MŚ za sprawą biegaczki z Etiopii Gotytom Gebreslase, która wygrała z czasem 2:18:11. Druga była Kenijka Judith Korir, trzecia również Kenijka, ale biegającą pod flagą Izraela, Lonah Chemtai Salpeter.

Mistrzostwa Europy

Dla Polaków to impreza w Monachium była docelowym startem w tym roku. W wykonaniu Aleksandry Lisowskiej i jej trenera Jacka Wośka był to start udany w 100%. Lisowska po odważnym i mocnym biegu w czołowej grupie oderwała się od rywalek na 39 kilometrze i skutecznie wypracowywała sobie sporą przewagę. Wygrała wprawiając całą maratońską Polskę we wzruszenie, gdy na mecie przecinała wstęgę czasem 2:28:36. Druga była Matea Parlov Kostro z Chorwacji, trzecia Nienke Brinkman z Holandii. Polki w składzie Aleksandra Lisowska, Monika Jackiewicz i Angelika Mach zdobyły też brązowy medal drużynowo ustępując jedynie Niemkom i Hiszpankom.

W męskiej grupie było zdecydowanie mniej powodów do zadowolenia. Najlepszy był Adam Nowicki na 18. miejscu z czasem 2:15:21. Walka o medale była jednak pasjonująca. Na ostatniej prostej, piekielnie szybkim finiszem popisał się reprezentant gospodarzy Richard Ringer, który wygrał z czasem 2:10:21 wyprzedzając dwóch Etiopczyków reprezentujących Izrael – Maru Teferi i Gashau Ayale. Końcówka Ringera na pewno była jednym z najbardziej emocjonujących momentów maratońskich w 2022 roku.

Polskie tabele maratońskie

W Polsce najlepszymi maratończykami 2022 roku są Adam Nowicki z 2:15:21 i Aleksandra Brzezińska z 2:28:09. Pierwsza trójka mężczyzn Nowicki, Brzeziński, Gardzielewski to czasy 2:15:21, 2:18:11, 2:18:22. Tak źle nie było od dawna. W zeszłym roku ośmiu zawodników biegało szybciej niż 2:15:21 (w tym Nowicki i Gardzielewski), a pierwszą piątkę tworzyły czasy z poziomu 2:10. Tak słabego poziomu wynikowego mężczyzn nie było w Polsce w XXI wieku, a żeby znaleźć podobne wyniki trzeba cofnąć się w tabelach o kilkadziesiąt lat.

Lepiej wygląda to u kobiet. Pierwsza trójka to Brzezińska, Lisowska i Jackiewicz z czasami 2:28:09, 2:28:36 i 2:29:51. Należy jednak pamiętać, że biorąc pod uwagę bezwzględne liczby to dalej są to wyniki o 14-16 minut słabsze od rekordu świata, czyli podobnie jak w przypadku wyniku Nowickiego. Bliżej jest paniom do rekordu krajowego Małgorzaty Sobańskiej 2:26:08. Brakuje około 2 minut. W przypadku rekordu Henryka Szosta wynoszącego 2:07:39 tegoroczne wyniki dzieli od niego przepaść.

Światowe tabele maratonu

Na świecie wśród kobiet przewidzi Kenijka Ruth Chepngetich, która czasem 2:14:18 zajmuje drugie miejsce w historii maratonu. Druga na liście jest wspominania wyżej Amane Beriso z 2:14:58. Podium uzupełnia Etiopka Tigsti Asefa z 2:15:37. Najwyżej z zawodniczek spoza Afryki jest Amerykanka Emilly Sisson, która czasem 2:18:29 poprawiła w tym roku rekord USA i zajmuje 20. miejsce na światowych listach. Co prawda 2:18:04 pobiegła reprezentantka Rumunii, ale jest to naturalizowana niedawno Kenijka Joan Chelimo Melly, która całe szczęście ma okres karencji po zmianie obywatelstwa i nie mogła startować na Mistrzostwach Europy.

Co ciekawe następną białą zawodniczką jest Keira D’Amato, także z USA. Jej 2:19:12 uzyskane w pierwszej części roku było rekordem kraju. Daje to 29. miejsce na liście światowej zawodniczce z rocznika 1984. Żadna zawodniczka przed nią nie jest starsza, a jedynie jeszcze dwie urodziły się wcześniej niż w 1990 roku. Pierwszą urodzoną na naszym kontynencie Europejką jest Jess Piasecki z Wielkiej Brytanii. Jej 2:22:27 daje 61. miejsce na świecie. Aleksandra Brzezińska zajmuje na europejskich listach 18. miejsce.

Wśród panów pierwszy jest oczywiście Eliud Kipchoge z 2:01:09, drugi wspominany też wyżej Kelvin Kiptum z 2:01:53. Trzeci rekordzista Tanzanii Gabriel Geay z 2:03:00. Pierwszym zawodnikiem, który nie urodził się w Afryce jest Brazylijczyk Daniel Do Nascimento, którego 2:04:51 dające 16. miejsce w tym roku to najlepszy w historii wynik uzyskany przez zawodnika urodzonego poza Afryką.

Trzech pierwszych zawodników w Europie swoje korzenie mają również w Afryce. Pierwszy z nich to Turek Kaan Kigen Özbilen, który jednak poza posiadaniem tureckiego paszportu i płynących z Turcji pieniędzy ma niewiele wspólnego z tym krajem. W tym roku pobiegł 2:04:36. Drugi jest Holender Abdi Nageeye, który mimo że urodził się w Somalii to od dziecka mieszka w Holandii. To także rekordzista Europy. W tym roku pobiegł 2:04:56. Trzeci jest jego przyjaciel Bashir Abdi (2:05:19) z Belgii, który również jako dziecko uciekł do Europy przed wojną. Czwarty jest już rodowity Francuz z Korsyki Morhad Amdouni z 2:05:22. Adam Nowicki w zestawieniu Europejczyków jest na 112. miejscu.

Największe maratony świata

Największym maratonem w 2022 roku był ponownie bieg w Nowym Jorku. W TCS New York Marathon wzięło udział prawie 48 tysięcy biegaczy. Największym polskim maratonem jest Maraton Warszawski z niecałymi 4 tysiącami uczestników. W Walencji odbył się za to najszybszy maraton w dziejach biorąc pod uwagę wyniki elity. Dwanaście kobiet ukończyło z czasami poniżej 2:22, dwunastu mężczyzn poniżej 2:07.

Wspaniały był to rok w światowym maratonie. Na naszym podwórku powody do radości dały panie. Na 2023 rok cała redakcja bieganie.pl życzy wielu emocji dostarczonych przez światowych maratończyków, ale przede wszystkim okazji do dumy z naszych biegaczek i biegaczy.