Mieliśmy w roku 2023 wiele interesujących wydarzeń biegowych, które zapisały się w historii sportu. Padały rekordy świata, mogliśmy podziwiać pasjonujące pojedynki podczas mistrzostw globu w Budapeszcie, halowych mistrzostw Europy w Stambule czy mistrzostw świata w biegach ulicznych w Rydze. Imprez było naprawdę sporo: w lutym odbyły się przełajowe mistrzostwa świata w Australii, później w Polsce halowe mistrzostwa świata masters w Toruniu, później 2. Mistrzostwa Świata w Biegach Górskich i Terenowych w Innsbruku, na Stadionie Śląskim w Chorzowie podczas Igrzysk Europejskich rozegrano Drużynowe Mistrzostwa Europy w lekkiej atletyce. Oprócz tego rozegrano mistrzostwa w młodszych kategoriach wiekowych, Uniwersjadę w Chengdu, Mistrzostwa Świata w Biegu 24-godzinnym w Taipei i mistrzostwa Europy w przełajach w grudniu w Brukseli. Do tego Diamentowa Liga trwająca od maja do września. O wszystkich tych imprezach pisaliśmy na łamach naszego portalu. Oto przegląd najważniejszych wydarzeń biegowych sezonu 2023.
Nie da się ukryć, że najważniejszą imprezą 2023 r. były mistrzostwa świata w Budapeszcie. Węgrzy przy nie najwyższym budżecie potrafili stworzyć niezapomniane widowisko i były to jedne z najlepszych mistrzostw świata w historii. Na bieganie.pl bezpośrednio na miejscu relacjonowaliśmy dla Was to wydarzenie, przybliżając najciekawsze wydarzenia. Mistrzostwa miały swoje bardzo ciekawe momenty, jak zwycięstwo Josha Kerra nad Jakobem Ingebrigtsenem, który – jak chyba każdy – ma czasem wzloty i upadki. Świetny sezon miała Faith Kipyegon, która pobiła trzy rekordy świata i zdobyła dwa złota w Budapeszcie: na 1500 i 5000 m. Rekord świata w hali pobiła Femke Bol, która w stolicy Węgier zaliczyła groźnie wyglądający upadek tuż przed metą, podobnie jak Sifan Hassan. W sprincie królował Noah Lyles, a w maratonie padły dwa niesamowite rekordy świata: Tigst Assefy i Kelvina Kiptuma. Wróćmy jeszcze na chwilę do tych momentów w oczekiwaniu na sezon 2024, który zapowiada się równie ciekawie.
W biegach sprinterskich na 100 m kobiet sezon należał do Sha’Carri Richardson. Charakterna Amerykanka uzyskała najlepszy wynik na listach światowych – 10,65 (wyrównała go w Kingston Jamajka Shericka Jackson), a wynik ten oprócz złota mistrzostw świata w Budapeszcie dał jej również rekord zawodów. Przypomnijmy, że urodzona w Dallas sprinterka z trudem weszła do finału mistrzostw w stolicy Węgier, gdzie czekała na „gorących krzesłąch” z Ewą Swobodą – ostatecznie wynik 10,84 umożliwił jej awans z czasem do finału, gdzie zdecydowanie wygrała, biegnąc z toru dziewiątego. Bieg ten można przypomnieć sobie tutaj:
W finale Diamentowej Ligi w Eugene zwyciężyła Jackson z czasem 10,70, a Richardson była w nim dopiero czwarta.
Wśród mężczyzn królem sprintu okazał się Noah Lyles (USA), który triumfował w mistrzostwach świata wyrównując najlepszy wynik na listach (10,83). Taki sam wynik uzyskało w 2023 r. jeszcze dwóch sprinterów: Brytyjczyk Zharnel Hughes w Nowym Jorku i Amerykanin Christian Coleman (w Xiamen), który wygrał również finał Diamentowej Ligi. Aż 40 sprinterów pobiegło w 2023 r. poniżej 10 sekund na setkę.
Na 200 m rządziła Jamajka Shericka Jackson, która wynikiem 21,41 w Budapeszcie zwyciężyła z najlepszym wynikiem na świecie i rekordem mistrzostw świata. Miesiąc później wygrała też finał Diamentowej Ligi w Eugene (21,57), a na DL w Brukseli poprawiła rekord tego cyklu wynikiem 21,48. Jamajka w idealnym biegu miała szansę zaatakować rekord świata (21,34) ustanowiony przez Amerykankę Florence Griffith-Joyner na igrzyskach w Seulu w 1988 r., ale być może uda się tego dokonać w 2024 r. W tym sezonie Jackson siedem razy pobiegła poniżej 22 sekund na 200 m, co nie udało się wcześniej żadnej zawodniczce w historii.
Wśród mężczyzn najlepszy był, podobnie zresztą jak na setkę – Noah Lyles. Najszybciej w sezonie pobiegł w Londynie (19,47), a wygrywając (po raz trzeci z rzędu!) mistrzostwa świata uzyskał 19,52. Finał Diamentowej Ligi padł za to łupem mistrza olimpijskiego – Kanadyjczyka Andre de Grasse (19,76).
Na 400 m pań najlepszy wynik na świecie należy do Sydney McLaughlin-Levrone (USA), która na własnej ziemi podczas mistrzostw kraju uzyskała 48,74, jednak musiała zrezygnować z mistrzostw świata z powodu kontuzji kolana. Pod jej nieobecność o zaledwie dwie setne sekundy gorzej pobiegła w finale mistrzostw świata Marileidy Paulino (48,76 – rekord Dominikany), która wyprzedziła tam Natalię Kaczmarek (49,57). Paulino wygrała także finał Diamentowej Ligi (49,58).
Wśród mężczyzn mistrzostwa świata wygrał 21-letni Jamajczyk Antonio Watson (44,22), najlepszy wynik (43,73) uzyskał w Szekesfehervar Steven Gardiner z Bahamów, a w finale Diamentowej Ligi wygrał Kirani James z Granady (44,30), którego zdyskwalifikowano w finale MŚ za przekroczenie linii. Z kolei w rankingu World Athletics prowadzi Wayde van Niekerk (w tym sezonie 44,08 w Chorzowie).
Na 800 m trzy najlepsze wyniki sezonu 2023 r. padły w finale Diamentowej Ligi w Eugene. Kenijczyk Emmanuel Wanyonyi uzyskał tam 1:42,80, drugi był Kanadyjczyk Marco Arop (1:42,85), a trzeci Djamel Sedjati z Algierii (1:43,06). Jednak to Kanadyjczyk Arop okazał się najlepszy podczas najważniejszej imprezy sezonu – wygrywając w finale mistrzostw świata w Budapeszcie uzyskał 1:44,24 (rekord kraju), pokonując Wanyonyę (1:44,53) i Brytyjczyka Bena Pattisona (1:44,83).
Wśród kobiet złoto mistrzostw świata wywalczyła Kenijka Mary Moora (1:56,03), druga była Brytyjka Keely Hodgkingson (1:56,34), a brąz przypadł liderce tabel (1:54,97 z Eugene, gdzie wygrała finał Diamentowej Ligi) – Amerykance Athing Mu (1:56,61). Kenijka Moora – tak jak obiecała – zatańczyła za metą w Budapeszcie swój taniec zwycięstwa, co można zobaczyć w poniższym filmie:
Jakob Ingebrigtsen miał kolejny wspaniały sezon. 22-letni mistrz olimpijski ustanowił rekordy Europy na 1500 m (3:27,14 w Chorzowie) i na milę (3:43,73), a także poprawił najlepszy wynik w historii na dwie mile (7:54,10) i 2000 m (4:43,13). Jednak na mistrzostwach świata, w swojej koronnej konkurencji – biegu na 1500 m musiał uznać wyższość Brytyjczyka Josha Kerra (a rok wcześniej przegrał z jego rodakiem Jakem Whitmanem). Niewiele brakło, by przegrał też srebro, bo brązowy medalista – Norweg Narve Gilje Nordas przybiegł 3 setne za nim, prawie doganiając go przed metą. Ingebrigtsen zdołał się jednak jeszcze zmotywować w Budapeszcie, wygrywając na mistrzostwach 5000 m. Wcześniej, w sezonie halowym wywalczył jeszcze dwa złota halowych mistrzostw Europy w Stambule: na 1500 i 3000 m. Na koniec wygrał finał Diamentowej Ligi na milę (3:43,73).
Jeśli chodzi o kobiece 1500 m i dystans jednej mili, sezon bezsprzecznie należał do Kenijki Faith Kipyegon. Podczas mityngu Diamentowej Ligi we Florencji (2.06) poprawiła ona rekord świata na 1500 m, zatrzymując czas na 3:49,11 i stając się pierwszą kobietą, która połamała barierę 3:50. To wynik prawie o sekundę lepszy niż poprzedni rekord 3:50,07 ustanowionego przez Etiopkę Genzebe Dibabę w Monako w 2015 r. Później, podczas Diamentowej Ligi w Monako (23.07) Kipyegon wymazała też poprzedni rekord na milę, uzyskując 4:07,64 (wcześniejszy należał do Sifan Hassan i wynosił 4:12,33). Trzeci rekord świata poprawiła na DL w Paryżu, gdzie rozprawiła się z dystansem 5000 m w czasie 14:05,20. Podczas mistrzostw świata bez problemu wywalczyła złoty medal na 1500 m z wynikiem 3:54,87. Na koniec sezonu wygrała też finał Diamentowej Ligi (3:50,72 w Eugene). Sezon 2023 był pod wieloma względami rekordowy – aż 71 razy panie pobiegły poniżej granicy 4 minut, a wyniki te uzyskało 25 zawodniczek.
Na 5000 m liderem tabel jest Berihu Aregawi, który na Diamentowej Lidze w Lozannie uzyskał 12:40,45, uzyskując piąty wynik w historii. Jednak na mistrzostwach świata najwięcej problemów Jakobowi Ingebrigtsenowi sprawił Hiszpan Mohamed Katir, który stracił do Norwega tylko 14 setnych sekundy. Na koniec sezonu w finale Diamond League 22-letni Jakob wygrał zaledwie o 1 setną sekundy, ustanawiając także rekord Europy i Diamentowej Ligi na 3000 m (7:23,63).
Wśród pań na 5000 m wydarzeniem sezonu były dwa rekordy świata na tym dystansie. Przez większość sezonu na dystansie tym dominowała Faith Kipyegon, która ustanowiła rekord świata w Paryżu (14:05,20) i wygrała mistrzostwa świata w Budapeszcie, dokładając drugie złoto po wygranej na 1500 m. Jednak końcówka sezonu należała do Etiopki Gudaf Tsegay, która w finale Diamentowej Ligi w Eugene uzyskała 14:00,21. Tsegay na mistrzostwach świata zmagała się z kontuzją stopy i dobiegła dopiero 13., jednak kilka tygodni później poprawiła o prawie 5 sekund wynik Kipyegon i zakończyła sezon z przytupem.
Na 10000 m, podobnie jak na 5000 m liderem tabel jest Berihu Aregawi (26:50,66), który i na tym dystansie nie trafił z formą na mistrzostwa świata. Wygrał je Ugandyjczyk Joshua Keptegei (27:51,42). Oprócz Aregawiego barierę 27 minut złamali jeszcze Etiopczyk Selemon Berega (drugi na MŚ) i Kenijczyk Daniel Ebenyo (26:57,80), który w Budapeszcie wywalczył brąz.
U kobiet bieg na 10000 m w sezonie 2023 kojarzyć się będzie z dramatycznym finiszem na mistrzostwach świata w Budapeszcie. Sifan Hassan upadła tam na ostatnich 20 metrach, tracąc medal tuż przed samą metą. Wykorzystały to trzy Etiopki: Gudaf Tsegay (31:27,18) przed Letesenbet Gidey (31:28,16) i Ejgayehu Taye (31:28:31). Hassan marszem ukończyła bieg na 11. miejscu. Liderką list światowych jest Tsegay z czasem 29:29,73 z Nerji.
Liderką tabel na 5 km jest Kenijka Lilian Kasait Rengeruk (14:33), która jednak na pierwszych mistrzostwach świata w biegach ulicznych w Rydze musiała uznać wyższość swojej rodaczki Beatrice Chebet (14:35). Taki sam wynik na listach zanotowały jeszcze dwie biegaczki: Caroline Nyaga z Kenii i Mekides Abebe z Etiopii (14:35 w Lille).
Podobna sytuacja była u mężczyzn. Lider tabel – Etiopczyk Yomif Kejelcha (12:50 w Lille) przegrał w Rydze z drugim na listach światowych rodakiem Hagosem Gebrhiwetem (12:59). Trzeci na listach światowych jest Kenijczyk Reynold Cheruiyot (13:04), ale brąz w Rydze wywalczył Nicholas Kipkorir także z Kenii (13:16).
Na 10 km kobiet najlepszy wynik w 2023 r. (29:19) uzyskała rekordzistka świata Yalemzerf Yehualaw z Etiopii. Barierę 30 minut rozmieniła jeszcze Kenijka Agnes Ngetich (29:26), która zdobyła indywidualny brąz i złoto drużynowo podczas mistrzostw świata w przełajach w Bathurst w Australii.
U mężczyzn na 10 km tabele otwiera Etiopczyk Berihu Aregawi, który wynikiem 26:33 w Laredo uzyskał drugi wynik w historii tego dystansu.
W półmaratonie najlepsze wyniki w 2023 r. padły w Barcelonie, gdzie Kenijka Irine Jepchumba Kimais pobiegła 1:04:37. Na czele tabel znajduje się sześć Kenijek. Podczas mistrzostw świata w biegach ulicznych w Rydze złoto zdobyła Peres Jepchirchir (1:07:25) (całe podium przypadło Kenijkom).
Na liście najlepszych wśród mężczyzn w półmaratonie znajduje się Kenijczyk Kibiwott Kandie (57:40), a w Rydze zwyciężył jego rodak Sebastian Kimaru Sawe (59:10). Całe podium w Rydze przypadło dla Kenijczyków.
W maratonie kobiet wydarzeniem roku był rekord świata Tigst Assefy 2:11:53 w Berlinie. Assefa, jeszcze kilka lat temu startująca na 800 m, zamieniła kolce na buty do biegów ulicznych w 2018 r. i poprawiła od tego czasu swój rekord życiowy o 19 minut, a poprzedni rekord świata (2:14:04 Brigit Kosgei z Maratonu w Chicago z 2019) praktycznie zmiotła z powierzchni ziemi. Kolejną biegaczkę na mecie w Berlinie wyprzedziła o prawie 6 minut.
Na uwagę zasługuje też wynik 2:13:44 Siffan Hassan z Chicago (drugi bieg w życiu, zadebiutowała w kwietniu w Londynie czasem 2:18:33) czy trzeciej na listach Ruth Chepngetich z Kenii (2:15:37), która przybiegła druga za Hassan w Chicago. Czwarte i piąte miejsce na listach zajmują dwie pierwsze maratonki z Walencji: Etiopki Worknesh Degefa (2:15:51) i Almaz Ayana (2:16:22), w którym to biegu wspaniały rekord Polski uzyskała Aleksandra Lisowska. Mistrzostwa świata w Budapeszcie padły łupem Etiopki Amane Beriso Shankule (2:24:23).
Wśród mężczyzn numerem jeden w 2023 r. jest Kelvin Kiptum, który rezultatem 2:00:35 w Chicago ustanowił nowy rekord świata w maratonie, znacznie zbliżając się do granicy dwóch godzin. Drugi na listach jest zwycięzca maratonu Walencji – Sisay Lemma (2:01:48), a dopiero trzeci ustępujący z fotela rekordzisty świata Eliud Kipchoge (2:02:42 w Berlinie). W mistrzostwach świata w upalnych warunkach triumfował Ugandyjczyk Victor Kiplangat (2:08:53). Tegoroczny poziom był niezwykle wysoki: dziewięciu maratończyków pobiegło poniżej granicy 2:04, dwudziestu dziewięciu połamało 2:05 i aż 70 pobiegło szybciej niż 2:06.
Już jutro zapraszamy na biegowe podsumowanie sezonu 2023 w Polsce.
Były chodziarz, który nieustannie dokądś zmierza (wielokrotny reprezentant Polski i dwukrotny olimpijczyk – z Pekinu i Rio). Współautor biografii Henryka Szosta, Marcina Lewandowskiego i Adama Kszczota oraz książki „Trening mistrzów". Doktor nauk medycznych i nauk o zdrowiu. Pracownik Uniwersytetu Jana Długosza, a także trener lekkoatletycznych klas sportowych w IV L.O. w Częstochowie. Działa też jako sędzia i organizator imprez, nie tylko sportowych.
