Po czym poznać, że musimy wymienić buty do biegania?

Niezależnie od tego, jak doświadczonym biegaczem jesteś, czy trenujesz do biegu na 5 km, maratonu, czy biegasz wyłącznie rekreacyjnie dla poprawy swojego zdrowia oraz kondycji, to potrzebujesz odpowiedniej pary butów do biegania, która zapewni bezpieczeństwo podczas treningu. Każde buty osiągną kiedyś swój limit przebiegu i będzie trzeba im podziękować za te wszystkie wspólnie przebiegnięte kilometry, a na stopy zasznurować nową parę, która zapewni nam amortyzację oraz zadba o komfort biegania. Jednak po czym poznać, że nadszedł już czas na zmianę obuwia?

Nie ma co ukrywać, że czasami ciężko jest nam zrezygnować z ulubionej pary biegówek, niestety w pewnym momencie trening w nich zaczyna nam bardziej szkodzić, niż pomagać w poprawie zdrowia, wyników, wydajności oraz kondycji. Warto pamiętać, że nasza stopa to bardzo złożony mechanizm, w której skład wchodzi 6 kości, 33 stawy, które dodatkowo wzmacniane są przez ponad 107 ścięgien i więzadeł. Dlatego tak ważne jest, żeby biegać w butach przeznaczonych do biegania, które nie są zbyt zużyte.

Różne są teorie dotyczące tego, ile maksymalnie powinniśmy przebiec kilometrów w jednych butach. Te wartości wahają się średnio w granicach od 500 do 1200 kilometrów, choć najczęściej można znaleźć informacje dotyczącą wartości zbliżonej do 1000 km. Różnią się one jednak znacznie w zależności od tego, z jakiego rodzaju obuwia korzystamy, czy są to buty startowe, treningowo-startowe, czy typowo treningowe.

Co wpływa na zużycie butów biegowych?

Tempo, w jakim zużywamy kolejne pary butów biegowych, jest różne w przypadku każdego z nas. Dlatego ścisłe trzymanie się tylko przebiegniętego w  nich kilometrażu, nie jest jedyną wartością, na jaką powinniśmy zwracać uwagę, choć powinniśmy ją rejestrować, bo bywa ona pomocna.  Na prędkość zużywania butów będzie miał również wpływ teren, po jakim biegamy (np. nierówny przełajowe ścieżki, rozgrzany od słońca asfalt, rozmokłe alejki parkowe, czy szutrowe nawierzchnie).   

Oprócz środowiska i tras, na jakich głównie trenujemy, na trwałość butów wpływa także twoja waga, styl oraz technika biegu lub chociażby to, jak dbamy o obuwie, jak je czyścimy i konserwujemy.

Kiedy należy wymienić buty do biegania?

Istnieje wiele aplikacji do rejestrowania oraz analizowania naszych treningów. Pozwalają one również rejestrować, w których butach wykonaliśmy daną jednostkę treningową, dzięki czemu, nawet jeżeli używasz kilku par butów naprzemiennie, jesteś w stanie określić, ile kilometrów przebyłeś w każdej z nich. Zapisywanie objętości dla biegówek, pozwoli ci w pewnym zakresie kontrolować ich zużycie.

Oprócz przebytego kilometrażu warto również zwrócić uwagę na kilka charakterystycznych znaków, które wskazują na to, że termin przydatności naszych butów biegowych się zbliża lub minął, co w głównej mierze spowodowane jest spadkiem zdolności butów do amortyzacji i zużyciem rozwiązań zastosowanych przez producentów, które miały na celu chronić nasz organizm przed nadmiernymi wstrząsami i przeciążeniami, które mają negatywny wpływ nie tylko na nasze stopy, ale również na pozostałe mięśnie i stawy.

Kilka oznak, że może nadszedł czas na nowe buty biegowe:

• Odczuwasz nowe bóle- jeśli odczujesz, że po zakończonym treningu lub w jego trakcie bolę cię kostki, kolana, biodra, czujesz dyskomfort w łydkach lub bóle zmęczeniowe mięśni, to może oznaczać, że amortyzacja butów jest już niewystarczalna;
• Problemy ze stopami- kiedy zaczniesz odczuwać ból i sztywność podeszwy stóp, szczególnie w łukach, zaczną pojawiać się nowe pęcherze lub oparzenia spowodowane tarciem, może to oznaczać, że buty zużyły się, odkształciły i nie są już odpowiednio dopasowane do stóp;
• Zużyty bieżnik– podeszwy zazwyczaj są skonstruowane tak, żeby wytrzymywać dłużej niż amortyzacja, dlatego, jeżeli zauważysz stracie bieżnika lub to, że podeszwy obu butów nie mają już symetrycznego wzoru, to znak, że należy je wymienić;
• Twarda podeszwa środkowa– jeżeli naciśniesz podeszwę środkową, a ona „nie odskoczy”, tylko jest wyraźnie twarda, a nie lekko gąbczasta, oznacza to, że amortyzacja uległa zużyciu i nie zapewnia już odpowiedniej ochrony;
•  Zużyta cholewka i przetarcia– jeżeli w okolicach palców lub cholewce znajdują się rozdarcia lub dziury, występuje strzępienie się warstw wewnątrz pięty oraz zapiętek staje się mniej pomocny, a nawet mobilny, to również są oznaki, że czas wymienić obuwie- choć nie zawsze muszą być one zgodne ze zużyciem amortyzacji. Na tego typu uszkodzenia, może mieć wpływ m.in. źle dobrane obuwie, technika biegu, lub teren, w jakim biegamy.

Jak sprawić, żeby buty służyły nam dłużej?

Nie da się w nieskończoność wydłużać przydatności butów biegowych, ale można sprawić, aby posłużyły nam one trochę dłużej. W tym celu staraj się przestrzegać kilku podstawowych zasad:

• Buty biegowe ubieraj wyłącznie na trening biegowy;
• Przed zdjęciem buta, zawsze rozwiązuj sznurowadła, nie zakładaj zasznurowanych butów;
• Utrzymuj swoje buty w czystości i dbaj o nie;
• Staraj się, aby buty były suche;
• Trenuj więcej niż jednej parze butów naprzemiennie;
• Na trening ubieraj skarpetki przeznaczone do biegania;
• Podczas zakupu dobierz odpowiednią parę pasującą do twoich stóp i stylu biegania.

Zużycie buta i badania naukowe

To, że każdy z nas potrzebuje niezawodnej i niezużytej pary butów do biegania, które są w dobrym stanie, przekonują nawet przedstawiciele świata nauki. Badacze wykazali, że bieganie w zużytych butach może mieć wpływ na postawę i styl biegu, co może doprowadzić do późniejszych kontuzji oraz urazów, co głównie spowodowane jest spadkiem amortyzacji i zdolnością ochrony naszych stawów i mięśni przed wstrząsami.

Nad tym problemem pochylił się między innymi Pui W Kong, który wraz ze współautorami w 2008 roku stworzył badanie Running in new and worn shoes: a comparison of three types of cushioning footwear. Wyniki przeprowadzonych badań były jednoznaczne: W miarę zmniejszania się amortyzacji buta, biegacze modyfikują swoje wzorce biegu, aby utrzymać stałe obciążenie zewnętrzne. Różne technologie amortyzacji nie miały wpływu na strategie adaptacji do degradacji obuwia, co sugeruje, że biegacze powinni wybierać buty z powodów innych niż technologia amortyzacji.

W ramach badania udowodniono, że wydłużył się czas stania w noszonych butach. Tułów wykazywał mniejsze maksymalne pochylenie do przodu i mniejsze pochylenie do przodu przy oderwaniu się od palców, podczas gdy kostka wykazywała zmniejszone maksymalne zgięcie grzbietowe i zwiększone zgięcie podeszwowe przy oderwaniu się od palców w znoszonych butach.

Kontroluj zużycie butów biegowych

Odpowiednio dobrane obuwie biegowe zapewnia nam bezpieczeństwo i dba o nasz komfort podczas treningu. Choć wydaje się, że wybór butów biegowych, to prosta sprawa, trzeba pamiętać, że nie każde buty sportowe nadają się do biegania, a ich indywidualne dopasowanie jest niezwykle ważne. Warto zatroszczyć się o odpowiednie obuwie, ponieważ, to ono będzie miało za zadanie chronić nas przed nadmiernymi wstrząsami i przeciążeniami, które mają negatywny wpływ nie tylko na nasze stopy, ale również na pozostałe mięśnie i stawy. 

Warto pamiętać, że na zużycie buta wpływa wiele zmiennych, nie tylko przebiegnięty kilometraż, ale należą do nich również: waga, zastosowane materiały i technologie, nawierzchnia, po której biegasz, biomechanika i styl biegania oraz budowa stopy. Warto także zwrócić uwagę na rodzaj buta, jego specyfikę oraz przeznaczenie. Inny kilometraż można przebiec bezpiecznie w butach treningowych lub treningowo startowych, natomiast wartości te znacznie zmniejszają się w przypadku par startowych.

Choć może się wydawać, że czasami ciężko jest zrezygnować z ulubionej pary butów, to w pewnym momencie trenowanie w nich może być dla nas po prostu szkodliwe. Wtedy należy je odłożyć na bok i w trosce o swoje zdrowie oraz bezpieczeństwo zainwestować w nową parę.

Warto również mieć na uwadze, że zużyte buty nie muszą trafić od razu do kosza, mogą mieć one jeszcze wiele zastosowań: Co zrobić ze starymi butami biegowymi? Naprawa, recykling czy drugie życie?

W artykule lokowano słuchawki Philips A7607.