Co zrobić ze starymi butami biegowymi? Naprawa, recykling czy drugie życie?

Gdyby zużyte buty biegowe mogły mówić, to z pewnością opowiedziałyby niejedną przygodę treningową. Historię o determinacji, ciężkiej pracy bez względu na panujące warunki atmosferyczne, wytrwałości oraz o przezwyciężanych kryzysach i oczywiście chwilach radości, i chwały. Jednak mówić nie potrafią i niestety nie zostały zaprojektowane tak, aby służyły nam wiecznie.

Regularnie słyszymy, że po przebiegnięciu około 1000 kilometrów należy pozbyć się naszych starych butów do biegania i wymienić je na nowy model. Nie jest oczywiście tak, że trzeba je zmieniać równo z przebiegnięciem tysięcznego kilometra. Jednak dla własnego bezpieczeństwa i ochrony przed ewentualnymi kontuzjami warto tej granicy 1000-1200 km przestrzegać. Jest to głównie związane z utartą amortyzacji, którą tracimy  właściwie od samego początku z każdym kolejnym treningiem. Warto pamiętać, że na zużycie buta wpływa wiele zmiennych, które są indywidualne dla każdego biegacza, należą do nich m.in. waga, zastosowane materiały i technologie, nawierzchnia, po której biegasz, biomechanika i styl biegania oraz budowa stopy. Warto też wziąć pod uwagę rodzaj buta, jego specyfikę oraz przeznaczenie. Inny kilometraż można przebiec bezpiecznie w butach treningowych lub treningowo startowych, natomiast wartości te znacznie zmniejszają się w przypadku par startowych.

To sprawia, że biegacze często zastanawiają się, co zrobić ze swoimi starymi butami do biegania. Jednym z rozwiązań jest oczywiście wyrzucenie ich do kosza na śmieci i niezaprzątanie sobie głowy tematem. Jednak wzrost świadomości społeczeństwa w sprawie zmian klimatycznych oraz szeroko pojętego pojęcia ochrony środowiska, a nawet względy ekonomiczne, sprawiają, że coraz częściej w naszych głowach pojawiają się dodatkowe pytania:  Czy mogę przekazać komuś buty do biegania? Czy można poddać recyklingowi buty do biegania? Jaki jest najlepszy sposób na pozbycie się starych butów? Co dalej zrobić z takimi butami?

Na szczęście istnieje wiele sposobów na ich ponowne wykorzystanie, zarówno tych konwencjonalnych, jak i bardziej abstrakcyjnych.

Czy recykling butów do biegania jest możliwy?  

Chociaż firmy produkujące obuwie biegowe dążą do tego, żeby nowo powstające produkty były tworzone z materiałów przyjaznych dla środowiska lub z tych pochodzących właśnie z recyklingu, to niestety w większości nasze buty biegowe są wykonane z materiałów syntetycznych. To, co sprawia, że trudno je poddać recyklingowi, to przede wszystkim fakt, że składają się z wielu różnych materiałów. Różne włókna wymagają innego traktowania podczas procesu recyklingu, a co za tym idzie, buty muszą zostać rozdzielone na części pierwsze.

Skład materiałów, z jakich są stworzone nasze buty, wpływa na to, że zazwyczaj nie ulegają biodegradacji, więc wyrzucanie ich do śmieci po prostu zwiększa zanieczyszczenie środowiska i sprawia, że ​​cała emisja dwutlenku węgla, która  powstała w procesie ich tworzenia, staje się jeszcze bardziej nieefektywna.

Sposoby na nowe życie dla butów biegowych

Znalezienie odpowiedniego sposobu na ponowne wykorzystanie lub recykling butów do biegania wydłuża ich żywotność, chroniąc je przed wysypiskami śmieci, gdzie zostaną zakopane lub spalone. Rozsądnie planując ich drugie życie, zmniejszamy potrzebę produkcji jeszcze większej liczby butów. Biorąc pod uwagę, że cykl „życia butów do biegania”, od momentu produkcji do ostatecznej utylizacji, generuje średnio około 13,6 kg odpadów,  to warto postarać się maksymalnie przedłużyć ich żywotność. O tym, co dalej zrobić z naszymi biegówkami, będzie w dużej mierze decydował ich stan.

Oto kilka przykładów co zrobić z butami, które są znoszone i tymi, których stan jest jeszcze w miarę dobry:

• Naprawa– jeśli twoja para butów do biegania wygląda trochę gorzej wizualnie pod względem zużycia, ale nadal spełnia swoje podstawowe funkcje m.in. amortyzację, to ich naprawa może być dobrym rozwiązaniem. Istnieje wiele samouczków online dotyczących wykonania takich czynności w domu: łatania dziur , czy naprawiania drobnych uszkodzeń podeszwy. Możesz też skorzystać z pomocy szewca, który z chęcią przywróci ich funkcjonalność. Tyczy to się również sytuacji, w których w miarę nowe buty uszkodzimy, a zniszczenia nie obejmie reklamacja.
• Odsprzedaj lub oddaj– jeżeli Twoje buty są nadal w dobrym stanie, ale nie za bardzo ci odpowiadają, to możesz je odsprzedać za pośrednictwem serwisów ogłoszeniowych lub oddać znajomym biegaczom, którzy akurat szykują się do wymiany obuwia lub chcą zacząć swoją przygodę z bieganiem.
• Wykorzystaj je ponownie– możesz także przedłużyć żywotność swoich starych butów do biegania lub dać im drugie życie, zmieniając ich przeznaczenie. Możesz stosować je jako buty codziennego użytku (do chodzenia na spacery) lub  wykorzystać jako obuwie sportowe na siłownię, lub do gry w tenisa. Zużyte buty nadadzą się również na biegi z przeszkodami, gdzie będziesz musiał mierzyć się z wodą, pisakiem, błotem- szkoda niszczyć nową parę na taką okoliczność. Możesz również wykorzystać je do majsterkowania lub remontowania domu i ogrodu.
• Pojemniki na odzież używaną– Tego typu kosze można znaleźć w wielu zakątkach miasta i jest to dobra alternatywa na kolejne życie dla twoich butów. Wyczyść je, a następnie wrzuć do takiego pojemnika. Dzięki temu zostaną one przekazane osobom potrzebującym, odsprzedane lub redystrybuowane przez sieci odsprzedaży.
• Akcje charytatywne– żyjemy niestety w czasach, kiedy miasta, miasteczka oraz wsie trapią powodzie, huragany lub pożary. Po przejściu takiego żywiołu prawie zawsze organizowane są zbiórki najpotrzebniejszych rzeczy dla ofiar kataklizmu- jest to właśnie jedna z sytuacji, gdzie twoje buty mogą być dla kogoś bardzo potrzebne. Dodatkowo bardzo często prowadzone są różne zbiórki dla potrzebujących- po wyczyszczeniu, twoje buty mogą sprawić komuś dużo radości.
• Programy recyklingowe– pod tym względem niestety w Polsce mamy bardzo ograniczone możliwości, ale liczę na to, że wkrótce się to zmieni. Na świecie dostępnych jest kilka bardzo istotnych inicjatyw producentów sportowych m.in. program Nike Reuse A-Shoe, który polega na oddawaniu używanego obuwia i odzieży sportowej, a następnie poddawaniu go procesowi recyklingu. Jest to część drogi marki Nike w ramach projektu „Move to Zero” w kierunku zerowej emisji dwutlenku węgla i zerowej ilości odpadów. Firma sortuje otrzymane produkty i ustala, co można poddać recyklingowi, a co wyczyścić, a następnie przekazać do dalszej dystrybucji. Niektóre z elementów butów biegowych otrzymują drugie życie w postaci tartanu lub powierzchni, które wyścielają place zabaw. Można również wziąć udział w akcji na odległość i przesłać swoje buty pocztą (niestety pełne koszty wysyłki są po naszej stronie). Za granicą istnieje wiele podobnych inicjatyw m.in.  pudełko TerraCycle Zero Waste, program Sell Your Soles w sklepach detalicznych Schuh, czy program darowizn butów do biegania o nazwie Recycle My Run. Jeżeli chodzi o polski rynek, to warto na bieżąco śledzić akcje firm oraz sklepów sportowych.

Niekonwencjonalne metody wykorzystania zużytych butów sportowych

Powyższe metody dotyczą głównie obuwia, które nadaje się jeszcze do ponownego użytku. Jednak są sytuacje, że nasz but biegowy jest na tyle zużyty, że nie nadaje się nawet do chodzenia w nim na spacery po lesie. W takim przypadku możemy wykorzystać je w inny, czasami trochę abstrakcyjny sposób. Ale jak to mówią, jak coś się wydaje głupie, ale działa, to wcale głupie nie jest.

Oto kilka przykładów co zrobić z butami, które nie nadają się już do noszenia:

• Doniczki na rośliny– stare buty biegowe z otworami w podeszwie mogą służyć jako oryginalne doniczki na rośliny. Wystarczy wypełnić je ziemią i wsadzić w nie niewielkie sezonowe rośliny. Tym sposobem będziemy właścicielami najoryginalniejszych doniczek na osiedlu.
• Element dekoracyjny- jeśli masz sportowy pokój lub specjalne pomieszczenie, w którym eksponujesz wszystkie zdobyte trofea, medale oraz numery startowe, to możesz ustawić gablotę swoich wszystkich butów biegowych. Ta „ozdoba” z pewnością podkreśli twoją  pasję do biegania.
• Recykling podeszwy– jeżeli górna część buta jest zużyta, ale podeszwa jest nadal w dobrym stanie, można ją wykorzystać do innych celów, np. jako nawierzchnię przy ogrodowej ślizgawce lub huśtawce dla dzieci.
• Pojemniki na narzędzia– możesz używać starych butów biegowych do przechowywania drobnych narzędzi lub przedmiotów w garażu lub warsztacie. Sprawdzą się jako pojemniki na śrubki, gwoździe lub nakładki.
• Zabawka da zwierząt– stary but może posłużyć jako zabawka dla twojego psa. Możesz również sprawdzić, czy lokalne schronisko lub organizacje nie przyjmują takich darów.

Pamiętaj, że te pomysły to tylko początek – ilość zastosowań dla zużytych butów jest praktycznie nieograniczona. Kreatywność i recykling to klucz do dbania o środowisko i wykorzystanie pozornie niepotrzebnych już rzeczy na nowo.

Wielu producentów dąży do tego, żeby ich produkty były w pełni zrównoważone i miały coraz mniejszy wpływ na środowisko naturalne. Recykling oraz odpowiednie wybory są kluczem do rozwoju tych działań. Starajmy się wspierać tego typu inicjatywny i nowe produkty sportowe (i nie tylko) wybierać świadomie. Warto też zadbać o bieżącą konserwację naszych butów sportowych, dzięki temu możemy znacznie przedłużyć ich żywotność.