Lisowska i Mach z biletami na Igrzyska. Kto jeszcze ma szansę na olimpijski maraton?

Zgodnie z przepisami World Athletics Aleksandra Lisowska oraz Angelika Mach zapewniły dwa miejsca polskim reprezentantkom na Igrzyska Olimpijskie w Paryżu w konkurencji maratonu, wypełniając minimum kwalifikacyjne podczas Maratonu w Walencji. W praktyce oznacza to, że obie zawodniczki są niemal pewne startu w stolicy Francji, jeśli tylko będą zdrowe. Wciąż jednak do obsadzenia jest trzecie miejsce wśród kobiet oraz miejsca dla mężczyzn? W jaki sposób zawodnicy mogą zakwalifikować się do olimpijskiego startu i czy mocne biegi w Sewilli lub Rotterdamie, nawet z rekordami Polski, dadzą przepustkę? Jakie jest stanowisko w tym wszystkim ma Polski Związek Lekkiej Atletyki? O tym wszystkim przeczytacie poniżej.

World Athletics wyznaczyło limit miejsc na Igrzyska Olimpijskie w Paryżu w maratonie dla 80 kobiet oraz 80 mężczyzn. 30 stycznia 2024 zakończył się okres kwalifikacyjny, w którym rozdzielone zostało 80% tych miejsc (w sumie po 65 nazwisk). System przyjęty przez Światową Federację Lekkiej Atletyki daje możliwość awansu na Igrzyska na dwa sposoby:

• za pomocą wypełnienia minimum kwalifikacyjnego (czasy minimów kwalifikacyjnych to 2:08:10 w przypadku mężczyzn i 2:26:50 w przypadku kobiet),
• lub z rankingu, jeśli nie wyczerpią się miejsca zajęte przez osoby, które wypełniły minimum kwalifikacyjne. Tu punkty zdobywa się w zależności od czasu na mecie, miejsca na mecie, a także rangi imprezy.

Światowa federacja w celu pomocy krajowym związkom przydzieliła wysokie punkty za krajowe mistrzostwa. Widać to bardzo dobrze na przykładzie Adama Nowickiego, najlepszego obecnie polskiego maratończyka. Zajmuje on, na dzień 9 lutego 2024 roku, 70. miejsce w rankingu WA, które daje PZLA miejsce dla męskiego reprezentanta w maratonie podczas IO w Paryżu. Nowicki zdobył w systemie rankingowym 1163 punkty. Punktował dwa razy, co jest obowiązkowe, by znaleźć się w rankingu, a WA wyciągnęło średnią liczbę z dwóch biegów:

• maraton w Sewilli, w lutym 2023 roku, gdzie zdobył 1164 punkty za czas 2:09:48. W tym starcie nie uzyskał ani jednego punktu za miejsce, gdzie ze względu na silną stawkę hiszpańskiego biegu był dopiero na 24. miejscu,
• Mistrzostwa Polski w Poznaniu, które odbyły się jesienią, uzyskał dużo gorszy wynik czasowy 2:12:34, jednak występ ten dał mu 1118 punktów. Dodatkowo pierwsze miejsce w krajowych mistrzostwach zostaje nagrodzone w rankingu WA w postaci bonusowych 45 punktów, zatem po zsumowaniu punktów z Poznania wychodzi 1163 punkty.

Jak widzimy 2:09:48 i 24. miejsce w Sewilli, jest praktycznie identycznie punktowane (1164 pkt.) co pierwsze miejsce na MP z czasem 2:12:34 (1163 pkt.).

Wśród kobiet, obecna sytuacja z rankingiem WA wygląda tak, że nie mamy zapewnionego trzeciego miejsca z rankingu na paryskie igrzyska. Aleksandra Brzezińska zajmuje 83. miejsce z 1155 punktami. Monika Jackiewicz ma 1140 punktów.

Polski system kwalifikacji

Dla Polek i Polaków okres zdobywania minimów na Igrzyska Olimpijskie trwał tak naprawdę do 31 grudnia 2023. Według regulaminu Polskiego Związku Lekkiej Atletyki:

1. Prawo startu uzyskają zawodniczki/zawodnicy, jeżeli wypełnią minimum kwalifikacyjne: 2:26:50 (kobiety) oraz 2:08:10 (mężczyźni)
2. Jeżeli do dnia 31.12.2023 minimum uzyska mniej niż trzy zawodniczki oraz mniej niż trzech zawodników kwalifikacje dla osób z rankingu odbędą się podczas PZLA Mistrzostw Polski w Maratonie 2024 (Łódź, 7 kwietnia 2024). Decyduje kolejność na mecie.

Czytając te dwa punkty zapisów regulaminu PZLA, można dojść do wniosku, że siedemdziesiąty obecnie na liście rankingowej Adam Nowicki, w przypadku utrzymania się w gronie osiemdziesięciu zawodników wcale nie musi być pewny udziału w Igrzyskach Olimpijskich, jeśli nie wygra PZLA Mistrzostw Polski w Maratonie 2024. Sytuacja podobnie mogła wyglądać też w USA, gdzie drużynę wybiera się w specjalnych Próbach Olimpijskich i tuż przed nimi możliwe było, że rankingowe miejsce zdobyte przez jednego zawodnika, zostanie przydzielone trzeciemu zawodnikowi na mecie trialsów. Obecnie wiemy, że trzeci w USA Korir sam łapie się obecnie z rankingu, będąc na 68. miejscu.

Wróćmy jednak do Polski. Kilkoro czołowych zawodników i zawodniczek już wkrótce wystartuje w zagranicznych maratonach. Są to między innymi Monika Jackiewicz i Adam Nowicki, którzy wystartują w Sewilli 18 lutego. Jackiewicz startem w półmaratonie w Sewilli, gdzie osiągnęła wynik 1:10:39, udowodniła, że jest w świetnej formie przed zbliżającym się maratonem. Również Nowicki, na swoich social mediach, twierdzi, że jest w bardzo dobrej formie po obozie w Kenii, trenując obecnie w Portugalii.

Czy złamanie 2:09 Nowickiego lub nawet Rekord Polski Jackiewicz dadzą im udział w Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu? Według rankingu World Athletics raczej na pewno znajdą się wtedy w kwalifikującej się osiemdziesiątce sportowców. Jednak należy pamiętać, że zapewniają tym samym miejsce dla krajowej federacji, a nie sobie osobiście. Według kryteriów Polskiego Związku Lekkiej Atletyki nawet wybitne rezultaty uzyskane w tym biegu nie dadzą nic poza poprawą pozycji w rankingu. Aby pojechać na IO, Nowicki i Jackiewicz musieliby dodatkowo być najszybszymi Polakami podczas PZLA Mistrzostwa Polski w Łodzi 28 kwietnia.

O wypowiedź w tej kwestii poprosiliśmy Zbigniewa Rolbieckiego, Głównego Trenera Bloku Wytrzymałości w PZLA. Poniżej znajduje się zarówno treść naszego oficjalnego zapytania, jak i cała, niezmieniona wypowiedź.

Bartłomiej Falkowski: Czy PZLA konsultowało z prawnikami ważność zapisu regulaminu w przypadku przeniesienia imprezy mistrzowskiej o trzy tygodnie, co w przypadku maratończyków może być problemem, jeśli chodzi o przygotowania?

Zbigniew Rolbiecki: Wszystkie zawodniczki KN (Kadry Narodowej – red.) i ich trenerzy zostali powiadomieni o zasadach kwalifikacji i o zmianie terminu rozegrania MP w maratonie w Łodzi ze względu na termin wyborów samorządowych. Bezpośrednie przygotowanie startowe do maratonu to okres 6-8 tygodni i jest wystarczająco dużo czasu, aby dokonać odpowiednich korekt w planach treningowych. Dodatkowo dla osób planujących start w Sewilli jest więcej czasu na regenerację i przygotowanie się do w MP w Łodzi. (p. Nowicki i p. Jackiewicz po trudnym starcie w MŚ w maratonie w Budapeszcie po 8 tygodniach wystartowali w MP w maratonie w Poznaniu i oboje zostali mistrzami kraju).

Co w przypadku, gdy przed MP w Łodzi minima osiągną trzy zawodniki lub trzech zawodników? 

Termin uzyskiwania minimów zakończył się 30 stycznia (o tym fakcie też wiedzą trenerzy i zawodnicy, których osobiście informowałem, jak i to samo uczynił trener KN maratonu Pan Jacek Wosiek). Minima w wyznaczonym terminie uzyskały Aleksandra Lisowska i Angelika Mach.

Czy w przypadku lepszego czasu uzyskanego w innym maratonie (np. Sewilla, Rotterdam), niż czasy mistrza i mistrzyni Polski, to zawodnicy z wynikami z wiosennych maratonów poza Łodzią nie będą mieli miejsca w składzie olimpijskim? Czy miejsca zajmą zawodnicy i zawodniczki z gorszymi czasami, ale uzyskanymi w Łodzi?

Jak porównać wyniki w maratonie na różnych trasach w różnych warunkach pogodowych? (w mojej ocenie jest to niemożliwe). Mieliśmy przykład przed IO w Tokio, gdzie zarówno wśród kobiet, jak i mężczyzn więcej niż trzy osoby wypełniły wskaźnik. Wszystkie kobiety startowały w Dębnie i tutaj sprawa była jasna. W przypadku mężczyzn dwóch zawodników startowało w lepszych warunkach pogodowych i na łatwiejszej trasie pobiegli tylko nieco szybciej od trójki zawodników startujących w tym samym dniu w MP w Dębnie. Było sporo komentarzy również na Waszym portalu, że PZLA powinno wysłać zawodników z MP, a nie z lepszymi wynikami. Chcąc uniknąć ewentualnie takiej sytuacji zgodnie z regulaminem wszyscy będą mieli prawo ubiegać się o kwalifikację olimpijską w takich samych warunkach.

Co w przypadku, gdy w rankingu World Athletics Polak lub Polka wyprzedzą punktowo Mistrza i Mistrzynię Polski 2024 oraz będą mieli lepszy wynik z innego maratonu?

Regulamin zatwierdzony przez Zarząd PZLA jednoznacznie to określa. Uzasadnienie takiej decyzji opisałem w pk. 3.

Czy Aleksandra Lisowska i Angelika Mach są pewne występu na IO w Paryżu? Czy istnieje możliwość, że w przypadku lepszych wyników ustanowionych w Łodzi lub innym wiosennym maratonie, ktoś zajmie miejsce wyżej wymienionych zawodniczek? Dla przykładu Aleksandra Brzezińska biegnie 2:22 w Rotterdamie, Monika Jackiewicz 2:22 w Sewilli, a w Łodzi Mistrzyni Polski biegnie 2:24. Co w takim przypadku?

Aleksandra Lisowska i Angelika Mach, gdy będą zdrowe czego im wszyscy życzymy będą rekomendowane do startu w IO (są zgodnie z regulaminem zwolnione ze startu na MP w Łodzi).

Czy mistrz Polski z Łodzi może pojechać na Igrzyska kosztem Adama Nowickiego, który zajmuje obecnie premiowane rankingiem WA miejsce na Igrzyskach? 

Miejsca rankingowe są zgodnie z zasadami i regulaminem dla kraju nie dla zawodnika.

Co to oznacza w praktyce?

Funkcją portalu biegowego jest przekazywanie informacji, ale również nakreślenie pewnego szerszego obrazu sytuacji. Częstokroć podanie suchego wyniku bez komentarza, nie pozwala czytelnikom poznać szerszego kontekstu sytuacji.

Przed niedawnymi eliminacjami olimpijskimi w USA, które przez wielu polskich kibiców i zawodników, uważane są za wzorcowe, istniał podobny problem. Najlepsi w kraju Mantz i Young, mimo minimów olimpijskich, mogli nie pojechać na igrzyska, gdyby w szczególnych warunkach, ktoś wyprzedził ich w trialsach. Tam sytuacja była jeszcze trudniejsza, gdyż obaj biegacze zapewnili sobie wcześniej minima WA, które mógł teoretycznie „przejąć” ktoś inny. U nas, zawodniczki z minimami (Lisowska i Mach) już niczym nie muszą się martwić poza utrzymaniem zdrowia i budowaniem formy na Paryż. W USA trener Ed Eyestone, który prowadzi Mantza i Younga, tuż przed trialsami powiedział: „Sprawiedliwe, czy niesprawiedliwe, ale tak jest. Zamiast się tym stresować i wyrywać sobie z tego powodu włosy, po prostu to akceptujemy. To z pewnością precedens. Z pewnością nie jest to dla moich zawodników pozytywna sprawa. Czy widzieliśmy to kiedyś na bieżni? Nie. Czy to sprawiedliwe? Nie. Ale tak właśnie jest. Więc zrobimy to, co trzeba i miejmy nadzieję, że zostaniemy w kadrze”.

Czy system PZLA jest sprawiedliwy? Ciężko nie zgodzić się z niektórymi argumentami przytoczonymi przez Zbigniewa Rolbieckiego. Regulamin nie wykracza poza przepisy WA, daje równe szanse wszystkim podczas MP w Łodzi i nie jest czymś odosobnionym. Na świecie w każdym kraju, zawodnik zdobywa poprzez minimum lub ranking oficjalnie miejsce dla krajowej federacji, a nie dla siebie. Z drugiej strony w przypadku świetnych występów na komercyjnych maratonach w Europie może się okazać, że Nowicki, Jackiewicz, czy inne osoby, będą w sytuacji, gdzie wynik ten nie da nic w kontekście ich uczestnictwa w IO. Może to być dosyć trudnym przeżyciem dla zawodnika. Nie jest jednoznaczne też, jak i kiedy, o przepisach poinformowani zostali sami biegacze. Anonimowo wiemy, że część z nim została zaskoczona informacją już w zaawansowanym procesie treningowym do innych startów.

Sytuacja, w której Nowicki i Jackiewicz wystartują w maratonie w Poznaniu jesienią 2023, w maratonie w Sewilli w lutym 2024 i maratonie w Łodzi w kwietniu 2024, może powodować, że ciężko będzie o kolejny szczyt latem podczas IO w Paryżu. Będzie to następny maraton w ciągu roku, a pamiętajmy jeszcze o trudnym, upalnym maratonie na MŚ w Budapeszcie. Jednak ciężko ocenić, kogo można obwiniać o zbyt duże wyeksploatowanie organizmów biegaczy. Samych zawodników, trenerów, managerów czy PZLA.

Czy obecny system jest sprawiedliwy? Najlepszym rozwiązaniem będzie przyjęcie stanowiska, które wydał Ed Eyestone. Zawodnikom niezmiennie życzymy dużo zdrowia i jak najlepszych wyników, które dadzą im upragniony start na Igrzyskach Olimpijskich.