5 października 2012 Redakcja Bieganie.pl Lifestyle

83 najszybszych i tylko jeden biały. Fenomen Afryki Zachodniej


Czego może dotyczyć tytułowa statystyka? Tak, to liczba sprinterów, którzy złamali barierę 10 sekund na 100 m. Jest ich dokładnie 83 z czego tylko jeden wyróżnia się białym kolorem skóry (Christophe Lemaitre). Co również warte uwagi 95% z nich ma swoje korzenie w zachodniej części Afryki. Dokładnie 79 najszybszych ludzi świata sięga swoimi etnicznymi korzeniami do jednego z 17 krajów u wybrzeży Oceanu Atlantyckiego. Wyjątkami są Namibijczyk Frankie Fredericks; Australijczyk Patrick Johnson; wywodzący się z Zimbabwe Ngonie Makusha i wspomniany już wyżej Francuz Christophe Lemaitre. Jak to możliwe, że 79 z 83 sprinterów pochodzi z Afryki Zachodniej?!
Do regionu Afryki Zachodniej zalicza się umownie 17 państw. Większość z nich leży na wysokości nie przekraczającej 300 m. n.p.m.. Region ten wyróżnia się półsuchym klimatem z przewagą roślinności charakterystycznej dla sawann. Średnia temperatura na tym obszarze wynosi 25°C i 36°C. Strefy klimatyczne to równikowa i zwrotnikowa. Jeśli chodzi o charakterystyczne cechy anatomiczno-fizjologiczne ludności tych stref to należą do nich: m.in. szeroka i wypukła klatka piersiowa, szerokie ramiona, wąska miednica, krótkie drogi oddechowe, szeroki nos, skąpe owłosienie powłok ciała, krótki tułów i długie nogi. Uwadze nie uchodzi również przy tym wysoka gęstość kości. Wszystko to składa się na dużą powierzchnię ciała, a co za tym idzie na bardzo dobrą wymianę cieplną ze środowiskiem. Wchodzi w to też unikatowy system chłodzenia organizmu z dużą liczbą gruczołów potowych, wydzielających tylko śladowe ilości związków mineralnych (!). W porównaniu do białych ludzi, Afrykańczycy wyróżniają się też wyższym stężeniem testosteronu we krwi, dojrzewają też szybciej.

Tym co wyróżnia Afrykę Zachodnią od Wschodniej i Południowej jest większa częstość występowania tzw. elementów negroidalnych (silna budowa ciała, dłuższe kończyny górne). Tłumaczy to doskonale różnorodność zdolności biegowych. Tam gdzie budowa jest słabsza, a smukłość i rosłość większa, tam też najwięcej można spotkać zawodników utalentowanych długodystansowo.

Tam gdzie jednak czarnoskórzy zyskują (a ewidentnym faktem jest, że zyskują w biegach), gdzie indziej już tracą. Mniejsza zawartość tłuszczu w tkankach, większa gęstość kości, dłuższy tułów w stosunku do kończyn, a także szybsza utrata ciepła w wodzie sprawiają, że nie liczą się oni w wielu innych sportach jak np. pływanie czy podnoszenie ciężarów.

Czytający ten artykuł sprinterzy pewnie ugryzą się w język i pomyślą, że mają pecha uprawiając biegi. Takie są niestety fakty. Na pocieszenie pozostaje nam to, że jako „rasa” możemy powinszować sobie w innych dyscyplinach, a także fakt, że bieganie jest na świecie zdecydowanie najbardziej popularne. Dzięki temu mamy większe szanse im prędzej czy później dorównać. Jeśli nie genetyką to zmodyfikowanym treningiem, ciężką pracą, a także (i tu niespodzianka) skuteczniejszym wykorzystaniem naturalnej naszej przewagi w postaci np. silniejszych łydek, czy niżej położonego środka ciężkości.

Jak wykorzystać te atuty wiedzą tylko treningowi specjaliści. Tam bowiem gdzie jedni sięgają do fizjologii, inni szukają w biomechanice. Nauka w połączeniu z treningiem może dać naprawdę wymierne efekty. I wielu trenerów właśnie w tym upatruje szansy białych ludzi. Tak się również składa, że jedni z najwybitniejszych białych sprinterów akurat w swoim treningu wykorzystują niekonwencjonalne metody. Christophe Lemaitre np. przez dłuższy czas nie wykorzystywał w ogóle sztangi, w treningu techniki skupiał się natomiast jak mało który zawodnik na ćwiczeniach długości kroku. Także legendarni Valery Borzov czy Pietro Mennea trenowali inaczej z wykorzystaniem tak pomijanych u wielu ćwiczeń ekscentrycznych i plyometrycznych.

lemaitre.jpg
Christophe Lemaitre po zwycięstwie w biegu na 200 m podczas
Mistrzostw Świata Juniorów w Bydgoszczy (fot. Piotr Łudzik)

Wracając do wykorzystania nauki jako elementu budowania przewagi białych, to ciekawego materiału do analizy dostarczyły  pod koniec 2011 roku naszym sprinterom (z Darkiem Kuciem na czele) badania jakie przeszli w Rehasport Clinic. Miały one na celu funkcjonalną ocenę biomechaniczną. Z badań wyszła m.in. duża dysproporcjonalność mięśni. Nierównowaga mięśniowa to bardziej kwestia unikania urazów, z drugiej jednak strony może te z pozoru najmniej zaangażowane mięśnie stanowić mogą o naszej przewadze? Jak i czy w ogóle z powyższych badań skorzystają trenerzy naszej kadry? Nie wiadomo. Wartym jest jednak przyjrzeć się takim badaniom z bliska.

Na świecie też jest z czego czerpać. Mówi się, że były mistrz świata, Tyson Gay swoją formę zawdzięcza amerykańskiemu programowi badań nad prędkością. Choć jest on kilkanaście setnych gorszy od Usaina Bolta to częstotliwość kroków ma większą. Znakomicie korzysta więc z elementu biegu jaką jest częstotliwość. W celu jej budowania jego trener (jeszcze w czasie pobytu w więzieniu) opracował dla niego unikalny system ćwiczeń, które wykorzystuje imitując jak najszybsze kroki. Innym godnym uwagi akcentem jest przykład byłego rekordzisty świata – Asafy Powella. Kontakt z podłożem ma on zdecydowanie dłuższy niż wielu czołowych sprinterów świata, a mimo to stać go na pokonanie „setki” w 9,8 sekundy. Zawdzięcza to monstrualnie rozbudowanemu mięśniowi biodrowo-lędźwiowemu dzięki któremu stać go na niezwykle błyskawiczny wyrzut nóg w przód. Sekret takiej budowy Powell zawdzięcza wielu latom treningów wykonywanych pod górę o nachyleniu około 10 stopni. Trener Asafy twierdzi wręcz, że w celu wybrania tego najbardziej idealnego zbocza przeszedł wszystkie wzgórza stolicy Jamajki.

Kolejnym ciekawym przykładem jest Pietro Mennea (aktualny rekordzista Europy na 200 metrów). Legendarny Włoch, jeśli wierzyć danym zawartym w jego książce, wykonywał trening 3 razy dziennie. Obciążenia jakie dobierał niewielu byłoby w stanie wytrzymać. Swój sukces zawdzięczał wyłącznie ciężkiej pracy. Natura obdarowała go jednak ponadprzeciętnie szybkim systemem regeneracyjnym. Jeśli chodzi o polskie „podwórko” to podobną regeneracją cieszył się Marcin Urbaś (rekordzista kraju na 200 metrów), jego trener uważa, że wypoczywał w czasie tempa zdecydowanie szybciej niż wielu innych zawodników, co zmuszało go do opracowania dla niego niezwykle indywidualnego treningu. To niejedyne przykłady wykorzystania atutów genetycznych ale też i specjalnych rodzajów treningu. Wystarczy zajrzeć na popularny serwis YouTube, żeby przekonać się jak różnorodnie trenują najlepsi zawodnicy świata.

sprint_start.jpg
Rzadko można spotkać białego człowieka w finałowym biegu na 100 m
(fot. Aleksandra Szmigiel)

Wracając do tematu przewodniego jaką jest fenomen Afryki Zachodniej to wartym analizy jest powszechnie przyjęty w naukowym świecie fakt, że zgodnie z tzw. teorią „wyjścia z Afryki” wszyscy wywodzimy się z Czarnego Lądu. To wciąż jednak tylko teoria. Konkurencyjną wobec niej jest tzw. teoria multiregionalna zgodnie z którą każdy z czytających ten tekst może mieć geny z gatunku homo erectus lub neanderthalensis. Czarny Ląd może być kolebką ale nie musi. W cieniu pozostaje jeszcze tzw teoria kreacjonistyczna, która dwie poprzednie poddaje całkowitej wątpliwości. W świecie nauki coraz częściej dochodzi natomiast do zdania opinia, że ludzkie rasy nie istnieją, a kolor skóry czy samą budowę ciała determinuje po prostu miejsce zamieszkania. Ile w czym jest prawdy nie wie tak naprawdę nikt. Fenomen jakim jest fakt, że 95% najszybszych ludzi świata stanowią przodkowie wywodzący się z zachodniej części kontynentu jest jednak nie do obalenia. Trwa mocno na tytanowych nogach i tylko genetyczny wyjątek jakim jest biały Christophe Lemaitre pozwala wierzyć, że ta statystyka 95% zmniejszy się w przyszłości na choćby 50%…

Tabela. Sprinterzy, którzy złamali barierę 10 sekund (źródło: Wikipedia)

#

Data

Zawodnik

Czas

Kraj

Kontynent

1

14.10.68

Jim Hines

9.95

USA

North America

2

11.08.77

Silvio Leonard

9.98

CUB

North America

3

14.05.83

Carl Lewis

9.97

USA

North America

4

03.07.83

Calvin Smith

9.93

USA

North America

5

05.05.84

Mel Lattany

9.96

USA

North America

6

24.09.88

Linford
Christie

9.97

GBR

Europe

7

20.05.89

Raymond Stewart

9.97

JAM

North America

8

16.06.89

Leroy Burrell

9.94

USA

North America

9

25.08.91

Dennis
Mitchell

9.99

USA

North America

10

25.08.91

Frankie Fredericks

9.95

NAM

Africa

11

11.09.91

Andre Cason

9.99

USA

North America

12

04.04.92

Olapade
Adeniken

9.97

NGR

Africa

13

18.04.92

Michael Marsh

9.93

USA

North America

14

18.04.92

Davidson
Ezinwa

9.96

NGR

Africa

15

21.05.93

Daniel Effiong

9.99

NGR

Africa

16

22.07.94

Jon Drummond

9.99

USA

North America

17

22.04.95

Donovan Bailey

9.99

CAN

North America

18

15.06.95

Bruny Surin

9.97

CAN

North America

19

21.04.96

Ato Boldon

9.93

TRI

North America

20

12.06.97

Maurice Greene

9.96

USA

North America

21

12.06.97

Kareem Streete-Thompson

9.96

USA

North America

22

12.06.97

Tim Montgomery

9.96

USA

North America

23

20.06.97

Percival Spencer

9.98

JAM

North America

24

13.07.97

Seun Ogunkoya

9.97

NGR

Africa

25

09.08.98

Vincent Henderson

9.95

USA

North America

26

11.09.98

Obadele
Thompson

9.87

BAR

North America

27

05.06.99

Leonard Myles-Mills

9.98

GHA

Africa

28

13.06.99

Dwain Chambers

9.99

GBR

Europe

29

02.07.99

Jason Gardener

9.98

GBR

Europe

30

05.07.99

Tim Harden

9.92

USA

North America

31

02.06.00

Coby Miller

9.98

USA

North America

32

02.06.00

Bernard Williams

9.99

USA

North America

33

21.06.00

Francis
Obikwelu

9.97

NGR

Africa

34

12.04.02

Shawn Crawford

9.99

USA

North America

35

21.04.02

Joshua J. Johnson

9.95

USA

North America

36

04.05.02

Brian Lewis

9.99

USA

North America

37

27.07.02

Kim Collins

9.98

SKN

North America

38

05.05.03

Patrick Johnson

9.93

AUS

Oceania

39

19.07.03

Deji Aliu

9.98

NGR

Africa

40

15.08.03

John Capel

9.97

USA

North America

41

15.08.03

Justin Gatlin

9.97

USA

North America

42

15.08.03

Mickey Grimes

9.99

USA

North America

43

12.10.03

Uchenna
Emedolu

9.97

NGR

Africa

44

12.06.04

Asafa Powell

9.99

JAM

North America

45

14.06.05

Aziz Zakari

9.99

GHA

Africa

46

25.06.05

Marc Burns

9.96

TRI

North America

47

25.06.05

Darrel Brown

9.99

TRI

North America

48

05.07.05

Ronald Pognon

9.99

FRA

Europe

49

22.07.05

Leonard Scott

9.94

USA

North America

50

25.05.06

Olusoji Fasuba

9.93

NGR

Africa

51

21.07.06

Tyson Gay

9.97

USA

North America

52

18.08.06

Marcus Brunson

9.99

USA

North America

53

24.04.07

Derrick Atkins

9.98

BAH

North America

54

08.06.07

Walter Dix

9.93

USA

North America

55

26.07.07

Samuel Francis

9.99

QAT

Asia

56

28.09.07

Wallace
Spearmon

9.96

USA

North America

57

10.05.08

Travis Padgett

9.96

USA

North America

58

17.05.08

Usain Bolt

9.76

JAM

North America

59

18.05.08

Richard Thompson

9.93

TRI

North America

60

28.06.08

Rodney Martin

9.95

USA

North America

61

28.06.08

Mark Jelks

9.99

USA

North America

62

28.06.08

Darvis Patton

9.89

USA

North America

63

28.06.08

Ivory Williams

9.94

USA

North America

64

22.07.08

Nesta Carter

9.98

JAM

North America

65

15.08.08

Churandy
Martina

9.99

NED

North America/Europe

66

16.08.08

Michael Frater

9.97

JAM

North America

67

24.05.09

Daniel Bailey

9.99

ANT

North America

68

07.06.09

Mike Rodgers

9.94

USA

North America

69

10.07.09

Yohan Blake

9.96

JAM

North America

70

28.08.09

Lerone Clarke

9.99

JAM

North America

71

09.07.10

Christophe Lemaitre

9.98

FRA

Europe

72

19.08.10

Trell Kimmons

9.95

USA

North America

73

29.08.10

Ryan Bailey

9.95

USA

North America

74

29.08.10

Mario Forsythe

9.99

JAM

North America

75

16.04.11

Steve Mullings

9.90

JAM

North America

76

23.04.11

Ngonidzashe Makusha

9.97

ZIM

Africa

77

04.06.11

Nickel
Ashmeade

9.96

JAM

North America

78

04.06.11

Keston Bledman

9.93

TRI

North America

79

10.06.11

Mookie Salaam

9.97

USA

North America

80

30.06.11

Jaysuma Saidy Ndure

9.99

NOR

Europe

81

06.06.12

Harry Adams

9.96

USA

North America

82

07.07.12

Kemar Hyman

9.95

CAY

North America

83

07.09.12

Kemar Bailey-Cole

9.97

JAM

North America

Źródła: 

– Krzysztof Maćkała, Paweł Kowalski, Trening biegów krótkich, Wrocław 2008,

– Portal: www.youtube.com (analiza filmów z treningami Gay’a, Powella i innych),

– Strona: http://www.forumtrenera.pl/teoria,8.html,

– Strona: http://en.wikipedia.org/wiki/10-second_barrier,

– Film Mistrzowski organizm. Najszybszy człowiek świata, Asafa Powell.

artykuł pochodzi ze strony sprinterzy.com

Możliwość komentowania została wyłączona.