Lekka atletyka na Igrzyskach XXXIII Olimpiady rozpoczęła się 1 sierpnia i potrwa do niedzieli 11 sierpnia, kiedy to odbędzie się olimpijski maraton rozgrywany na trudnej trasie w centrum Paryża. W wielu konkurencjach poziom jest znakomity, o czym świadczy sześć rekordów świata, które (jak dotąd) padły w tym sezonie. Oto przegląd faworytów w bieganiu i światowej lekkoatletyce, którzy powalczą o olimpijskie medale.
W lekkiej atletyce wystąpi w Paryżu 200 reprezentacji narodowych, a medale zostaną rozegrane w 48 konkurencjach, spośród których po 23 komplety zostaną przyznane w konkurencjach kobiecych i męskich, a dwie to sztafety mieszane. We Francji wystartuje aż 36 mistrzów olimpijskich z Tokio i dziewięcioro rekordzistów świata: Faith Kipyegon (3:49,04 na 1500 m), Sydney McLaughlin-Levrone (50,65 na 400 m ppł.), Karsten Warholm (45,94 na 400 m ppł.), Beatrice Chebet (28:54,14 na 10 000 m), Mondo Duplantis (6,24 m w skoku o tyczce), Ryan Crouser (23,56 m w pchnięciu kulą), Mykolas Alekna z Litwy (74,35 m w rzucie dyskiem), Anita Włodarczyk (82,98 w rzucie młotem) i Jarosława Mahuczich (2,10 m w skoku wzwyż, który przetrwał 36 lat i 10 miesięcy, będąc jednym z najstarszych w lekkiej atletyce). Najmłodszym lekkoatletą jest Kenaz Kaniwete z Kiribati, który będzie miał 16 lat, 4 miesiące i 6 dni kiedy przystąpi do rywalizacji na 100 m. Najstarszą uczestniczką będzie z kolei maratonka z Australii – Sinead Diver, która w dniu olimpijskiej rywalizacji na 42 195 m będzie miała 47 lat, 4 miesiące i 24 dni.
Trzy złote medale chce przywieźć z Paryża Amerykanin Noah Lyles, który uzyskał w tym sezonie 9,81 na 100 m (rekord życiowy) i 19,53 na 200 m (trzeci krążek chce dołożyć w sztafecie 4×100 m). Już na poziomie krajowych kwalifikacji odpadł mu jeden z groźnych rywali – Christian Coleman nie zakwalifikował się do kadry USA po gorszym występie w amerykańskich trialsach.
Lyles jest faworytem, ale rywale też biegają szybko. Medaliści mistrzostw Jamajki w Kingston – Kishane Thompson i Oblique Seville uzyskali odpowiednio 9,77 i 9,82, dając sygnał, że nie można ich lekceważyć. Broniący tytułu Włoch Marcel Jacobs miał ostatnio problemy z kontuzjami i będzie miał bardzo trudne zadanie, by obronić tytuł, jednak nie można pomijać go w gronie faworytów. Groźni mogą być też pozostali Amerykanie: Kenny Bednarek, Fred Kerley, dla których wynik poniżej 9,80 jest także realny. Do tego dochodzi Kenijczyk Ferdidnand Omanyala i Brytyjczyk Zharnel Hughes, którzy są typowani do zdobycia medalu igrzysk. W szerokiej czołówce są też Japończyk Hakim Sani Brown i sześciokrotny medalista olimpijski, Kanadyjczyk Andre de Grasse, którzy zawsze mogą pokusić się niespodziankę.
Na 200 m Noah Lyles powinien spokojnie wygrać, a głównym rywalem wydaje się być Letsile Tobogo z Botswany (rekord życiowy 19,50 w ubiegłym roku).
Amerykanki i Jamajki są w ostatnich latach stawiane w roli głównych kandydatek do medali w sprintach. Faworytką do złota na 100 m jest liderka światowych tabel (10,71) i przykuwająca uwagę całego świata Amerykanka Sha’Carri Richardson, która nie wystartowała w Tokio z powodu zawieszenia za doping – marihuanę. Richardson to mistrzyni świata na 100 m i brązowa medalistka na 200 m z Budapesztu przed rokiem, która w tym sezonie koncentruje się na 100 m i występie w sztafecie, odpuszczając 200 m. Pokrzyżować jej szyki będą się starały Shericka Jackson, Julien Alfred, Dina Asher-Smith i Daryll Neita. Nie wystartuje Elaine Thompson Herah, a Shelly Ann Fryser-Price nie jest ostatnio w idealnej formie. Na 200 m główną kandydatką do złota wydaje się Amerykanka Gabby Thomas (21,78), jednak i na tym dystansie zawsze mocne są Jamajki, które spróbują włączyć się do walki o złoto.
W biegu na 400 m przez płotki Amerykanka Sydney McLaughlin-Levrone po raz kolejny poprawiła rekord świata, biegnąc na amerykańskich trialsach 50,65, jednak Holenderka Femke Bol ustanowiła tuż przed igrzyskami rekord Europy 50,95 dając sygnał, że jest świetnie przygotowana i włączy się do rywalizacji o złoto i być może rekord świata. Wśród mężczyzn tytułu broni rekordzista świata, Norweg Karsten Warholm, któremu w tym sezonie dwukrotnie zdarzyło się przegrać podczas mityngów Diamentowej Ligi (w Oslo i Monako), a wcześniej w finale halowych mistrzostw świata w Glasgow na płaskie 400 m. Szykuje się więc ciekawa rywalizacja o zwycięstwo.
Bardzo wysoki poziom jest w tym roku w biegach na 800 i 1500 m. Do rekordu świata Kenijczyka Davida Rudishy z igrzysk w Londynie (1:40,91) zbliżają się powoli kolejni biegacze. W tym roku znakomite wyniki uzyskali: Algierczyk Djamel Sedjati (1:41,46), rodak Rudishy – Emmanuel Wanyonyi (1:41,58) i Francuz Gabriel Tual (1:41,61). To trzeci, czwarty i piąty wynik w historii tej konkurencji. Na 1500 m swój rekord Europy przed igrzyskami poprawił Norweg Jakob Ingebrigtsen (3:26,73), ale widząc jego porażki na dwóch ostatnich mistrzostwach świata – z Jakem Wightmanem i Joshem Kerrem wcale nie możemy być w 100% pewni, że wygra łatwo i bez problemu. Warto w tym momencie wspomnieć, że igrzyska bywają bardzo nieprzewidywalne, o czym świadczy wyczyn Matta Centrowitza w Rio, który po bardzo spokojnym biegu wygrał z czasem powyżej 3:50.
Wśród kobiet pod nieobecność mistrzyni świata na 800 m – Amerykanki Athing Mu, która zaliczyła upadek i nie zakwalifikowała się na mistrzostwach kraju, do roli faworytki urasta świetnie spisująca się w tym sezonie wicemistrzyni olimpijska w Tokio – Brytyjka Keely Hodgkinson.
Z kolei na 1500 m główną kandydatką do złota jest rekordzistka świata Faith Kipyegon, walcząca o trzeci olimpijski triumf z rzędu na tym dystansie. Kenijka, która w 2023 r. pobiła trzy rekordy świata (na 1500 m, milę i 5000 m) przegrała w ubiegłym roku tylko raz, na mistrzostwach świata w biegach ulicznych w Rydze na milę (z Diribe Welteji). Na 1500 m w 27 biegach od 2017 r. także przegrała tylko raz – w otwierającym jej sezon biegu we Florencji w 2021 r., gdzie uległa Sifan Hassan. W Paryżu powalczy o trzeci tytuł mistrzyni olimpijskiej na 1500 m, a także o złoto na 5000 m. Jak dotąd żadnej biegaczce w historii nie udało się wygrać na jednych igrzyskach obu tych dystansów. Najpoważniejszymi konkurentkami wydają się Etiopki Gudaf Tsegay i Beatrice Chebet. Z rywalizacji na 1500 m w ostatnich dniach wycofała się Sifan Hassan, ale niespodziankę może sprawić też chociażby Brytyjka Laura Muir. Niedawno tym roku Kipyegon poprawiła na Diamentowej Lidze w Paryżu swój rekord świata (3:49,04), więc jest w życiowej formie. Warto dodać, że Kenijka podczas cyklu przygotowań pokonuje w każdy czwartek 40-kilometrowe rozbieganie, wykonując je z maratonkami poziomu 2:20 (Selly Chepyego i Violą Kibiwot).
Wielu komentatorów zastanawia się, czy Eliud Kipochoge po raz trzeci z rzędu wygra olimpijski maraton, czego nie dokonał jeszcze nikt w historii. Po dwa złota mają oprócz niego Abebe Bikila i Waldemar Cierpinski. Najlepszy maratończyk w historii powalczy więc w tym roku o nie tylko o kolejne złoto, ale i zapisanie się na kartach sportowej historii. Po raz pierwszy na igrzyskach Kipchoge startował w 2004 r. i od 20 lat utrzymuje się na najwyższym światowym poziomie. Zawodnik NN Running Team zaznaczył, że ten start będzie jego ostatnim na igrzyskach, a powoli szykuje się już na sportową emeryturę – w Kenii planuje zająć się polityką.
Na maratonie w Paryżu może dojść do niespodzianek, bo organizatorzy ustalili bardzo wymagającą trasę. Mamy na niej aż 438 metrów przewyższenia, a kluczowe mogą być podbiegi na 15-20 km i 27-28 km. W niektórych miejscach nachylenie wyniesie aż 13,5%! Będzie więc ciekawie dla widzów i bardzo trudno dla maratonek i maratończyków.
Warto przypomnieć, że to właśnie w Paryżu zaczęła się wielka międzynarodowa kariera Eliuda Kipchoge. To tam w 2003 r. na mistrzostwach świata w finale biegu na 5000 m pokonał Hichama El Guerrouja i Kenenisę Bekele, a ten ostatni także wystąpi w Paryżu w etiopskiej kadrze maratończyków, mając już 42-lata. Obaj pokazują tym samym dwoją długowieczność na bardzo wysokim poziomie.
W konkurencjach technicznych może paść nawet kilka rekordów świata, m.in. Armanda Duplantisa w skoku o tyczce czy Jarosławy Mahuczich w skoku wzwyż. Najlepsza w ostatnich latach trójskoczkini Yulimar Rojas z Wenezueli nie wystartuje na Stade France, z powodu kontuzji ścięgna Achillesa. Faworytką żeńskiej tyczki jest Brytyjka Molly Caudery, która z wynikiem 4,92 m prowadzi w tabelach światowych. Rekordzista świata Amerykanin Ryan Crouser (w tym sezonie 22,84 m) powalczy o trzecie złoto olimpijskie, choć zdarzało mu się w tym sezonie przegrać. Powalczy z nim jego rodak Joe Kovacs (23,13 m) czy mistrz Europy z Rzymu, Włoch Leonardo Fabbri (22,95 m). Zagadką jest forma nowego rekordzisty świata w rzucie dyskiem, Mykolasa Alekny z Litwy, który na mistrzostwach Europy był dopiero trzeci. Podobnych ciekawych konkursów będzie w Paryżu więcej, co zwiastuje szalenie interesujące igrzyska w lekkiej atletyce w tym roku. O wszystkim będziemy na bieżąco informować na łamach bieganie.pl.
Były chodziarz, który nieustannie dokądś zmierza (wielokrotny reprezentant Polski i dwukrotny olimpijczyk – z Pekinu i Rio). Współautor biografii Henryka Szosta, Marcina Lewandowskiego i Adama Kszczota oraz książki „Trening mistrzów". Doktor nauk medycznych i nauk o zdrowiu. Pracownik Uniwersytetu Jana Długosza, a także trener lekkoatletycznych klas sportowych w IV L.O. w Częstochowie. Działa też jako sędzia i organizator imprez, nie tylko sportowych.
