Prolog

Wczesnoczerwcowe promienie słoneczne potęgowały leniwą atmosferę
świątecznego popołudnia. Bodźce zewnętrzne docierały do moich
narządów zmysłów z pewnym opóźnieniem. Ludzie ubrani w swoje
najbardziej eleganckie części garderoby poruszali się, jakby w
zwolnionym tempie, świadomie trwoniąc oderwany od codziennego
kieratu czas. W tym czwartkowym marazmie Bożego Ciała czułem się
jeszcze bardziej zagubiony i niezdecydowany. Moje myśli przypominały
rozsypane i wybrakowane puzzle. Chaotycznie zapowiadający się dzień,
zmieniła wizyta w sklepie spożywczym…

Zanim tam
jednak trafiłem powitał mnie w późnych godzinach nocnych element,
do którego powinienem dotrzeć na samym końcu. Towarzyszący mi w
czasie zbyt długiej podróży niepokój osiągnął apogeum, kiedy to
z ciemności, przyćmionej mgłą, wyłoniła się stalowa konstrukcja.
Środek nocy, pustka wokół, padający deszcz i, zdawałoby się,
dudniące echo tragedii, która miała miejsce przed blisko trzydziestoma laty.
To wszystko razem wzięte stanowiło klucz do, niewłaściwych w
takich okolicznościach, drzwi rozbudzonej o 2:20 wyobraźni. Most
wyglądał monstrualnie. Niekończący się tunel jedenastu przęseł, oświetlony brzydkim, żółtym światłem, przypominał kadr wyjęty
ze wspomnień osób, które przeżyły śmierć kliniczną.
Gigantyczny, martwy twór, nabierał ludzkich cech i sprawiał
wrażenie niezadowolenia z mojej obecności. Przemieszczałem się,
mimo wszystko powoli, w kierunku jego drugiego końca. Wiedziałem, że
kroczę dosłownie po śladach ostatniej prostej Mistrza. Wyłaniające
się zza nocnej kurtyny nienaturalne masy wiślanej wody, niesionej
majową powodzią, potęgowały świadomość bezsilności ludzkiej.
Bezsilności, jakiej doświadczył w ostatnich sekundach swojego życia
Bronisław Malinowski.

Most im. Bronisława Malinowskiego w Grudziądzu
foto: Anna Kłyż

Echa tych
sekund nasłuchiwałem kilka godzin później za dnia, kiedy wszystko
było już rzeczywiste. Most był mostem, Wisła, choć nad wyraz
obfita, była znowu Wisłą. Nie miałem żadnego punktu „zaczepienia”
oprócz standardowych informacji dostępnych dla każdego w
niezliczonej ilości artykułów o kopiowanej przez lata treści.
Grudziądzki cmentarz, miejscowości – Nowe, Rulewo, Warlubie i
wspomniany most – nieme części układanki spojone ze sobą
historią jednego człowieka. Skromny, metalowy krzyżyk, pochylony
nad miejscem, wyznaczającym metę życia Bronka Malinowskiego, był
bardziej wymowny niż ozłocony pomnik. Miejsce to wprowadziło mnie
w stan zadumy, który towarzyszył mi do końca pobytu w Grudziądzu
i jego okolicach… Z mostu udałem się na cmentarz. Jaką ikoną
jest Malinowski dla Grudziądzan, przekonałem się, szukając miejsca
jego wiecznego spoczynku. Każda z pytanych osób wiedziała,
tłumaczyła i w rezultacie prowadziła mnie na spotkanie z legendą.
Grób wyróżniał się pomnikiem wykonanym na kształt znicza
olimpijskiego. Najbardziej jednak uwagę mą zwrócił cytat,
widniejący na płycie:

Trzeba nam
zawsze w górę iść,

Choć nieraz
nęka życie,

A jeśli
przyjdzie kiedyś paść,

To zawsze paść
na szczycie.

Te cztery wersy
dosłownie oddają treść życia Bronka. Końca jego niestety też,
odszedł przecież będąc na absolutnym szczycie… Przy grobie
Mistrza czułem dziwne skrępowanie, coś na kształt nieprzygotowania się do rozmowy z legendą. Niestety grób milczał,
tak jak wcześniej most.

Foto: Anna Kłyż

Błądziłem
dalej, udając się na przeciwny skraj 30-letniej historii życia
Malinowskiego. Bardzo kręta, wznosząca się coraz wyżej trasa,
doprowadziła mój ledwo zipiący, 14-letni samochód do miejscowości
Nowe. Kojarzone jest mocno z postacią Bronka ze względu na fakt
encyklopedycznej informacji na temat miejsca jego narodzin. Nowe było
zatem początkiem nowego życia przed niemal dokładnie
pięćdziesięcioma dziewięcioma laty (dzień później były
urodziny Mistrza). Właśnie tam udałem się do wspomnianego
wcześniej sklepu spożywczego. Chciałem, aby ten „muzealny”
dzień kroczenia wyłącznie po oczywistych śladach i oglądania
niemych eksponatów, nabrał bardziej ludzkiego wymiaru. Zapytałem
panią sprzedawczynię o ośrodek zdrowia, w którym na świat
przyszedł Bronek. Po otrzymaniu odpowiedzi, moja rozmówczyni dodała,
iż w okolicach mieszka jeszcze jeden z braci Bronka – Maks. Nie
wiedziała gdzie dokładnie, sądziła jednak, iż są to okolice
Warlubia. Ta skąpa informacja stanowiła zwrot w „śledztwie”.
Była ogromną motywacją do dalszych poszukiwań. Udałem się do
Warlubia, przemierzyłem bez celu jego ulice kilka razy w tę i z
powrotem kierując się w rezultacie do Rulewa, rodzinnej wsi Bronka.
Zniszczony asfalt, którego brak odczułem w pewnym momencie, wpadając
w ogromną wyrwę, doprowadził mnie do zaszytej na skraju Borów
Tucholskich malutkiej wsi. Urokliwy zakątek, przepełniony do granic
możliwości zielenią, dawał wytchnienie zmysłom, zmęczonym
miejskim obrazkami.

-Czy mógłby mi
Pan wskazać dom, w którym mieszkał Mistrz Olimpijski Bronisław
Malinowski ?

– Pan mówi
głośniej!!!

-Czy mógłby mi
Pan wskazać dom, w którym mieszkał Mistrz Olimpijski Bronisław
Malinowski ?!!!

– A on to w
Grudziądzu teraz mieszka!!!

– To chyba
niemożliwe…!!!

– Tak! W
Grudziądzu mieszka!!! Ale dom stoi, mieszkali tu kiedyś
Malinowscy!!!

Po tej dość
zaskakującej wymianie zdań z zaawansowanym wiekowo mieszkańcem
Rulewa, udaliśmy się do miejsca, gdzie do dziś stoi rodzinny dom
Bronka. Ów człowiek dopasował kolejny ważny element układanki.

Skromny domek, z „nadgryzioną” dobudówką, zdradzał częścią
otoczenia swoją aktualną użyteczność. Wyjmując nieśmiało
aparat fotograficzny, spotkałem się ze wzrokiem nadjeżdżającego
volkswagenem golfem chłopaka. Wzrok zdradzał dystans i nieufność
w stosunku do mojej osoby. Podjąłem rozmowę, wyjawiłem cel mojej
obecności – twarz młodego człowieka automatycznie rozpromieniła
się. Dowiedziałem się, iż aktualnie on właśnie zamieszkuje
„bronkowy” dom. Doskonale znający losy rodziny Malinowskich,
opowiadał mi, gdzie mieszkają, ile mają lat i co robią członkowie
tegoż klanu. Uderzająca była wysoka kultura osobista mojego około
20-letniego rozmówcy. Okazało się, iż znajduję się około 8 km od
domu Maksymiliana Malinowskiego. Z bijącym mocniej sercem udałem
się do miejscowości Płochocinek, gdzie miałem nadzieję poznać
brata Mistrza. Nieprzypadkowo błądziłem szukając „schowanego”
w zieleni domu Maksa. Dość niezgrabnie, bo w święto i zupełnie
od tyłu zjawiłem się na posesji państwa Malinowskich. Czułem się
idiotycznie, wkraczając „tylnymi drzwiami”, wprost w świąteczny
podwieczorek. Przepiękna okolica, taki również domek, nasunął mi
jedną myśl – „ale tu beztrosko”…

O
beztrosce i gorzkiej rzeczywistości, o okrutnym kole, jakie potrafi
zatoczyć historia, o miłości rodzinnej i nie tylko – za tydzień
w rozdziale pierwszym.

FORUM DYSKUSYJNE