Skąd się wzieły trzy paski

Buty Kareem Abdul Jabbara z 1976 roku

Korzenie firmy adidas sięgają wczesnych lat 20’tych XX wieku, kiedy to dwaj bracia Adi i Rudolf Dassler założyli Gebruder Dassler Sportschufabrik– czyli Fabrykę Butów Sportowych Braci Dassler. Po ponad 20 latach wspólnej pracy, przerywanej burzliwymi czasami II wojny światowej bracia uznali, że nie są już w stanie razem działać i w 1948 roku utworzyli dwie konkurencyjne marki: Adidas (Adi ) i Puma (Rudolf ). Kiedy jeszcze pracowali razem podział ich obowiązków wyglądał tak, że Adi zajmował się projektowaniem i budową butów a Rudolf sprzedażą i marketingiem.

Rok 1924, budynek Gebruder Dassler w Herzogenaurach

W momencie rozstania, wszyscy pracownicy działów sprzedaży przeszli do Rudolfa a działów technicznych do Adiego. Rudolf miał zatem zasoby do sprzedaży i marketingu ale nie miał butów, Adi miał buty ale nie miał kto ich sprzedawać ani opracować strategii marketingowej dla nowej marki.

W tamtych czasach materiały promocyjne zawierały mnóstwo cytatów czołowych lekkoatletów czy trenerów informujących o ich zadowoleniu z używanego sprzętu ale było to praktycznie trudne do weryfikacji bo buty sportowe wyglądały tak samo. Wszystkie wykonane były z ciemnej, jednolitej skóry,  ze skórzanymi paskami poprowadzonymi po bokach buta, służącymi jako wzmocnienie.

Przyglądając się kiedyś pracownikom biegającym w nowych butach, Adi stwierdził, że nawet jemu trudno byłoby na odległość stwierdzić, że są to jego buty. Przyszło mu wówczas do głowy, aby pomalować boczne skórzane paski na biało, by  były one wyróżniającym się znakiem firmowym. Dwa paski nie wchodziły w grę bo były wykorzystywane jeszcze za czasów Gebruder Dassler i Adi nie chciał ryzykować konfliktu z bratem. Cztery paski wyglądały dziwnie, mało przejrzyście. Trzy, wydawały się być idealnym kompromisem. Byłyby dobrze rozpoznawalne z odległości i wyraźnie odróżniałyby adidasa od butów konkurencji. Logotyp zarejestrowano w marcu 1949.

Przez kilka lat po zakończeniu drugiej wojny światowej Adidas i Puma nie miały możliwości konkurować z produktami z zagranicy. W wielu krajach kupowanie niemieckich produktów było uważane za niepatriotyczne jeśli nie zakazane. Pierwsza okazja do pokazania sie na międzynarodowych arenach nadarzyła się w 1952 roku na Igrzyskach Olimpijskich w Helsinkach. Bracia Dassler od samego początku działania w sportowym biznesie mieli nowoczesne, nadal obowiązujące  podejście do marketingu sportowego. Zawsze zależało im na tym aby najlepsi zawodnicy  używali właśnie ich butów, bo to przyciągało zainteresowanie do produktu szerokiego odbiorcy. Byli w stanie sporo ryzykować, choćby w 1936 roku, kiedy w latach panującego w Niemczech nazizmu przekonali Jessiego Owensa do używania butów Gebruder Dassler w trakcie Igrzysk Olimpijskich w Berlinie.

Buty Jessie Owensa z 1936 roku jeszcze z czasów Gebruder Dassler posiadały dwa paski

Jeszcze w 1948 roku, po Igrzyskach w Londynie Adi zawarł umowę z Emilem Zatopkiem, który wygrał w Londynie złoto w biegu na 10000m. Jednak to co wydarzyło się w Helsinkach przeszło najśmielsze oczekiwania – Czeska Lokomotywa zdobyła tam trzy złote medale, na 5 tys m , 10 tys m i w maratonie. Niestety dla adidasa Zatopek biegał z dwoma paskami.  Na treningach biegał w trzech paskach, ale przed Igrzyskami w Helsinkach poprosił Adiego o zdjęcie jednego paska. Jak tłumaczył nie chciał zdenerwować komunistycznych władz swojego kraju, dla których jego jawna współpraca z kapitalistyczną firmą byłaby uznana za zdradę, (choć potem poniósł karę za wspieranie czeskiego powstania w 1968 roku).

Emil Zatopek wbiega na stadion w Helsinkach. Zatopek znany był z tego, że biegał z językiem na brodzie, z grymasem na twarzy. Mówił: "Nie jestem tak utalentowany aby jednocześnie szybko biegać i się uśmiechać". Foto: IOC

Trzy paski były jednak dla Adiego powodem do jeszcze jednego zmartwienia. Będąc w Helsinkach Adi odkrył, że Karhu, czołowa fińska firma produkująca buty sportowe także używa trzech pasków. Karhu od lat używała od dwóch do sześciu pasków w celu wzmocnienia buta. W Helsinkach w trakcie Igrzysk wielu sportowców odwiedzało fabrykę Karhu aby wybrać dla siebie buty.  Sam Paavo Nurmii niosąc znicz olimpijski ubrany był w buty Karhu. Czternaście ze złotych medali rozdanych w Helsinkach było zdobytych przez zawodników używających buty Karhu. Nawet dla pracowników Adidasa trudno było z dystansu odróżnić buty Karhu od Adidas.

Takie kwestie jak prawo znaków towarowych, logotypu  było nie były w tamtych latach tak rozwinięte jak dziś więc Adi postanowił wziąć sprawę w soje ręce. Krótko po zakończeniu Igrzysk w Helsinkach zaprosił kilku managerów z Karhu na targi sportowe we Frankfurcie. Był tak przekonujący, że Finowie zgodzili się zrezygnować z używania trzech pasków ze relatywnie niską kwotę pieniędzy. I w tym momencie – pozycja trzech pasków została na zawsze ustalona.

Źródło: PICTH INVASION and The Making of Modern Sport by Barbara Smit

Adi Dassler w 1954 roku

Jak "trzy paski" wyglądają dziś? Zobacz model adiZero adios, w którym biega legenda biegów długodystansowych, Rekordzista Świata w maratonie Haile Gebrselassie.