Przyglądając się pobieżnie wynikom z biegu na dystansie 43 km (tzw Wielkiej Prehyby) podczas Mistrzostw w długodystansowym biegu górskim, widać kto był mocniejszy, kto słabszy. To, że Marcin Świerc był mocniejszy niż np Edyta Lewandowska to wiemy (przykład Edyty został wybrany przypadkowo). Ale ciekawe jest porównanie, jak ta jego „przewaga” zmieniała się w czasie.

Maraton płaski a maraton górski

W maratonie płaskim, wytrenowany zawodnik, biegnący równo (jeśli chodzi o subiektywnie odczuwaną intensywność wysiłku), jest w każdym momencie mniej więcej w tym samym miejscu jeśli porównamy jego względny poziom w stosunku do lidera. Czyli jeżeli na 10 kilometrze zawodnik traci 5% do innego wytrenowanego zawodnika (czy zawodnika prowadzącego), to na 35 kilometrze czy na mecie ta strata będzie mniej więcej taka sama (w ujęciu procentowym). Oczywiście, że dokładnie taka sama nie będzie, ale czasem będzie większa, czasem mniejsza. Nie ma reguły (tak się przynajmniej wydaje).

Na maratonie górskim okazuje się, że sprawa jest już nie taka oczywista. Po pierwsze, mamy góry. Jeden jest lepszy na podbiegach, inny na zbiegach, inny na płaskim. Poza tym, góry nie dają możliwości trzymanie się określonego tempa. Na maratonie płaskim, jeżeli zawodnik jest wytrenowany, to może łatwo policzyć jakie tempo powinien trzymać. W górach to raczej nie możliwe, pomysł bazowania na tętnie też jest raczej chybiony, bo składowa siłowa przekłada się na tętno w sposób nieoczywisty i nie taki sam dla wszystkich (w bieganiu po płaskim jeżeli przyspieszę o 1% to tętno też wzrośnie około 1%, na podbiegu już może być różnie).

Wierzę, że poniższa analiza może się przydać wszystkim startującym w górach zawodnikom w planowaniu lepszej strategii w przyszłości.

Szczawnica

Najpierw pokażę wyniki ze Szczawnicy, a potem spróbuję je jakoś omówić, oczywiście liczę także na wasze uwagi, zwłaszcza, że po górach biegam rzadko. W poniższej tabeli zestawione zostały wyniki z dwóch miejsc: 13,5 km (pierwszy punkt pomiarowy) i z mety.

Wynik z obydwu punktów pomiarowych porównaliśmy z wynikiem Marcina Świerca (odjęliśmy wynik Marcina) w tym samym miejscu i podzieliliśmy przez wynik Marcina, żeby mieć ujęcie względne (procentowe). Gdyby to był maraton płaski, to wytrenowani zawodnicy mieliby na każdym punkcie pomiarowym podobną stratę procentową do Marcina albo rozrzut strata/zysk byłby wokół wyniku Marcina dużo bardziej równomiernie rozstrzelony. Tutaj tak nie było. Pomimo, że większość z tych zawodników z pierwszej setki, to zawodnicy regularnie trenujący, to ich strata względna była coraz większa, co widać w poniższej tabeli (tylko ośmiu zawodników nie powiększyło swojej straty względnej).

– Łukasz Belowski, miał najbardziej skrajny skok ale spowodowany tym, że jest po chorobie i na pierwszej połowie celowo się oszczędzał (truchtał) a postanowił, że dopiero drugą pobiegnie mocno.

Czyli przynajmniej powyższa dwójka z rozmysłem zakładała, że najpierw będzie lekko a potem mocniej. Tymczasem Marcin Świerc z którym także rozmawiałem, mówi, że on biegł wg niego cały czas równo.

Zapytacie się: Czy może tak nie jest w maratonach płaskich? Też ktoś zwalnia coraz mocniej a ktoś biegnie negative split i przyspiesza.

Tak, ale skala zjawiska jest inna. Porównując ten bieg z największym do tej pory maratonem w historii Polski, czyli Maratonem Warszawskim 2013, to gdybyśmy poddali analizie 20% pierwszych zawodników (w Szczawnicy 100 pierwszych zawodników to 20% startujących) to objęlibyśmy naszym monitoringiem około 1700 zawodników. Jeśli zrobimy z nimi analogiczną analizę i naniesiemy ją na wykres, porównując wszystkich do jednego z liderów (powinniśmy porównywać do Negasha Gebretsadika z Norwegii, bo choć wygrał Yared Shegumo to jakiś błąd spowodował, że nie ma jego wyniku z 10 kilometra, ale przyjmijmy, że jest to jednak Yared Shegumo) to będzie to wyglądało następująco:

Mam nadzieję, że widać, że to taki sam wykres, tylko znacznie większa liczba zawodników. I co widać ? Że aż 35% zawodników nie pogorszyło swojego „levelu” w stosunku do Yareda Shegumo pomiędzy kilometrem 10 a metą. Czyli górski maraton to inna bajka.

Dlaczego tak się dzieje?

Wytłumaczenie pierwsze: Marcin Świerc najpierw się oszczędzał a potem przycisnął. Ale pytaliśmy się Marcina i wg niego biegł równo. Zresztą przez długi czas miał na plecach konkurenta w postaci Bartka Gorczycy.

Nasuwa się zatem wytłumaczenie drugie, że wszyscy (prawie) poza Marcinem nie są w stanie utrzymać takiego poziomu sportowego z jakim zaczynają bieg ! To dosyć kontrowersyjna teza, ale te wyniki na to wskazują. Przyczyn może być kilka:

– zbyt mocny początek znacznej większości zawodników
– czas wysiłku – im dłuższy czas wysiłku tym większe odwodnienie, tym trudniej jest utrzymać zakładaną intensywność wysiłku
– słaby poziom wytrenowania

Może niektórzy z was powiedzą, że to przecież oczywiste. Wg mnie nie, bo wielu z tych zawodników to bardzo dobzi górscy biegacze, regularnie i solidnie trenujący. Jeśli nawet są od Marcina o np 5% gorsi, to dlaczego są na początku gorsi o 2% a na końcu o 7% ? Takie zjawisko w biegach płaskich w takiej skali nie występuje.

Marcin Świerc 2016 vs Marcin Świerc 2015

Marcin biegł na tej samej trasie rok wcześniej. Jeśli zrobimy takie wirtualne porównanie obydwu Marcinów, to Marcin 2015 tracił do Marcina 2016 na pierwszym punkcie tylko 3,7% a na mecie stracił 7,6%. Czyli znowu Marcin 2016 okazuje się znacznie lepszy. Tutaj pewnym wytłumaczeniem może być pogoda. W 2015 roku było zdecydowanie cieplej.

Wnioski?

To, że Marcin Świerc jest dobry to wiemy. Ale dlaczego ta względna zmiana poziomu innych zawodników jest tak jednostronna? Czy jest możliwe, że prawie wszyscy poza Marcinem zaczynają za mocno? Może jest to w ogóle jakiś sygnał, że Marcin jest w wybitnie dobrej formie (chyba, że na innych górskich biegach w ostatnich latach gdzie wygrywał Marcin było podobnie)? Prosiłbym o jakiś wkład w rozwój tej koncepcji od osób, które często w górach biegają, może potrafią rzucić na sytuację jakieś nowe światło.